به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ از منظر جامعه‌شناختی انسان موجودی کنشگر و دارای اصالت فرد یعنی تأثیرگذار رفتار او بر فرهنگ جامعه و دارای اصالت جامعه یعنی تأثیرپذیر از فرهنگ عمومی جامعه بر رفتار و روابط اجتماعی خود است.
بیشتر بخوانید
کنش‌های او آگاهانه، ارادی و هدفمند در راستای رفع نیازهای فردی و اجتماعی بوده و در طول دوران زندگی به‌دنبال کسب هویت (هویت‌بخشی و هویت‌یابی) در بین مردم، خانواده، دوستان آشنایان و همکارانش است، لذا چاره‌ای جز همگرایی و همسویی با هنجارها و ارزش‌های جامعه خود ندارد تا دچار تعارض فرهنگی و سردرگمی نشود که جامعه به‌جای تحول فرهنگی به‌سوی تزلزل فرهنگی، خودباختگی فرهنگی و فطری پيش ببرد.
فرآیند تحولات هویت انسان‌ها در جهان اجتماعی به دو صورت است یا به‌صورت انتسابی مثل قد، وزن، محل تولد، رنگ پوست که به‌دست خود انسان نیست بیشتر ژنتیکی است و یا اکتسابی بوده که با تلاش خود انسان بدست می‌آید مثل عفاف، شخصیت، مدرک تحصیلی و ثروت.
ابعاد هویت جسمانی (بدن) نفسانی (ویژگی های روانی و اخلاقی) و بعد اجتماعی (عضویت فرد در جهان اجتماعی) است، عفاف و حجاب دربرگیرنده هر سه ابعاد و در فرهنگ ایرانی یک هویت تلفیقی از هویت انتسابی و اکتسابی است.
فرهنگ مجموعه پیچیده‌ای است از اعتقادات، آداب و رسوم، هنرها، اخلاق، هنجارها و ارزش‌هایی که فرد به‌عنوان عضو جامعه، از جامعه می‌گیرد و در برابر آن جامعه وظایف و تعهداتی را بر عهده دارد عفاف و حجاب یک فرهنگ اسلامی و ایرانی است و هویت ما است و قابل اعتماد و احترام و به‌عنوان یک هنجار یک ارزش در جامعه ما ایرانیان محسوب می‌شود.
فرهنگ عام ولی خاص است، عفاف و حجاب به‌عنوان یک میراث مشترک و عمومی بوده است اما یک مسئله و پدیده فردی در جامعه است.
پذیرش فرهنگ اجباری و اختیاری است اگر چه فرهنگ تمام حیات اجتماعی ما را مثل پوشش لباس در بر می‌گیرد (پوشیدن لباس برای همه اجباری است ولی نوع و رنگ و مدل لباس اختیاری است) به شرط آنکه تضاد و تعارض با فرهنگ موجود آن جامعه نباشد.
قوانین و فرم‌های لازم‌الاجرا در جوامعی که کارکرد کنترل و نظارت اجتماعی را دارند هنجارها به تناسب فرهنگ و شرایط موجود جوامع متفاوت است، این قوانین در همه کشورها یکسان نیست چون قوانین، مقررات و عرف مردم برگرفته از سیاست‌های کلی نظام‌ها آنچه اهمیت دارد این است که با هنجارشکنان برخورد قانونی می‌شود تا آرامش و امنیت در جامعه حاکم شود، لذا عفاف و حجاب علاوه بر تأکیدات دینی به‌منزله هنجارهای جامعه ایرانی و اسلامی بود و هنجارشکنی محسوب شده و قابل پیگیری قانونی است.
ارزش موارد مطلوب جامعه است، ارزش همانند هنجارها در همه کشورها یکسان نیست در کشور احترام به پدر و مادر، احترام به بزرگ‌ترها و داشتن عفاف و حجاب یک ارزش است که روابط حسنه همراه با حرمت‌گذاری به یکدیگر خواهد بود.
هنجارها، ارزش‌ها و نهادهای اجتماعی مثل خانواده، آموزش و پرورش، اقتصاد ساختارهای جامعه بوده و اگر یکی از این مؤلفه‌ها آسیب ببیند سیستم و نظام مختل خواهد شد. برای رشد اقتصادی و اعتلاء فرهنگ غنی اسلامی و ایرانی باید بین عناصر مذکور یک هماهنگی و همکاری مطلوب وجود داشته باشد.
عفاف و حجاب اگر جنبه فردی دارند اما آثار و تبعات مثبت آن در برای عموم مردم در جامعه است، از طریق آموزش و فرهنگ‌سازی باید هنجارها و ارزش‌های جامعه را ترویج و افراد را برای پذیرش آن اقناع کرد مثل عفاف و حجاب.
باید افرادی که مطابق با هنجارها و ارزش‌های جامعه عمل می‌کنند تشویق و پاداش داده شود مثل کشور مسلمان مالزی و افرادی که هنجارها را زیر پا گذاشته و آسایش و آرامش خانواده‌ها را سلب می کنند طبق قانون باید مجازات و تنبیه شوند.
توصیه دینی بیشتر استفاده از روش اقناع‌سازی و فرهنگ سازی و بیداری فطرت انسان‌ها از طریق عقل و منطق جهت پذیرش فرهنگ و انطباق افراد با انتظارات جامعه است.
تبعات مثبت عفاف و حجاب می‌توان به امنیت و سلامت روانی فردی و جمعی، حفظ کرامت انسانی و تقویت بنیان خانواده‌ها، ایجاد وفاق و همبستگی بین اقوام و اقشار مختلف جامعه، تقویت ارزش‌های ملی و مذهبی در جامعه اشاره کرد.
از تبعات منفی عدم رعایت عفاف و حجاب در جامعه نمی‌توان به پاشیدگی خانواده‌ها و افزایش بزهکاری نوجوانان و جرایم در جامعه، بروز خودباختگی فرهنگی، تاریخی و فطری بجای خودباوری، همسویی و همگرایی با فرهنگ غرب با پذیرش تهاجم فرهنگی بیگانگان، بدآموزی برای کودکان و نوجوانان ایجاد زمینه‌های انحرافات جسمی و جنسی نام برد.
راهکارها:
۱. تسهیل ازدواج آسان توسط دولت و سازمان‌های مردم‌نهاد (سمن‌ها ) و خیران جامعه
۲. فرهنگ‌سازی و آگاهی‌بخشی جامعه از طریق ارگان‌ها و سازمان‌های ذیربط مثل صدا و سیما، آموزش و پرورش، ارشاد اسلامی.
۳. نظارت و کنترل عمومی از طریق عرف ، هنجارها و ارزش های موجود در جامعه
۴. برخورد قانونی با هنجارشکنان از طریق نیروهای امنیتی و انتظامی
۵. تحلیل و مقایسه میزان تأثیرگذاری عفاف و حجاب در خانواده‌های مذهبی با خانواده‌های بی‌‌بندوبار به صورت یک پژوهش علمی و ارائه مستندات آن به جامعه.
۶. الگو بودن خانواده‌های مسئولان و مبلغان دینی در گفتار و عمل در حوزه‌های مختلف به‌خصوص حجاب و عفاف
۷. استفاده از شبکه‌های مجازی که دارای ظرفیت و پتانسیل خوب و بالقوه برای آگاهی‌سازی خانواده‌ها است.
۸. استفاده از هنرمندان در حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری (نقاشی و شعر و ادبیات و فیلم‌های سینمایی.
۹. استفاده از سلبریتی‌ها (مشهورین شبکه‌های اجتماعی و مجازی) بخاطر تأثیرگذاری بهتر و بیشتر آنان در رفتار و گفتار کودکان و نوجوانان.
۱۰. برگزاری جلسات مستمر آموزش خانواده و تشریح و تبیین اهمیت عفاف و حجاب
۱۱. برگزاری نمایشگاه. همایش های ملی و محلی و تشویق و تکریم خانواده ها دارای عفاف و حجاب
۱۲. حمایت های مالی و معنوی دولت از صاحبان عفاف و حجاب
نویسنده: صفی‌اله ملکی، جامعه‌شناس
انتهای خبر/