به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «موج‌رسا»؛ ایران، کشوری چهارفصل با تنوع اقلیمی چشمگیر است که مناطق سردسیری و گرمسیری آن بر اساس میانگین دما و رطوبت هوا در طول سال تعیین می‌شوند. این تقسیم‌بندی نه‌تنها بر سبک زندگی و کشاورزی، بلکه بر الگوی مصرف انرژی به‌ویژه برق، نیز تأثیر به‌سزایی دارد.
بیشتر بخوانید
مناطق گرمسیری ایران به مناطقی اطلاق می‌شود که به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی، عمدتاً دمای بالا و رطوبت قابل‌توجه، نیاز مبرمی به سیستم‌های سرمایشی دارند. در مقابل، مناطق سردسیری مانند استان‌های شمال غربی و غربی کشور، زمستان‌های سرد و پربرفی دارند و نیاز اصلی آن‌ها به سیستم‌های گرمایشی است.
یکی از پیامدهای مهم این تفاوت اقلیمی، الگوی متفاوت مصرف برق در این دو گروه از مناطق است. در مناطق گرمسیری، پیک مصرف برق به‌طور قابل‌توجهی در ماه‌های گرم سال، معمولاً از خرداد تا شهریور، افزایش می‌یابد.
دلیل اصلی این افزایش، استفاده گسترده و مداوم از دستگاه‌های تهویه مطبوع و سیستم‌های سرمایشی برای مقابله با گرمای طاقت‌فرسا است. این درحالی است که در مناطق عادی و سردسیری، پیک مصرف بیشتر در فصول سرد سال و به‌دلیل نیاز به گرمایش رخ می‌دهد.
با توجه به این تفاوت‌ها، شرکت‌های توزیع برق و نهادهای مربوطه، الگوهای مصرف و تعرفه‌های متفاوتی را برای مناطق گرمسیری در نظر می‌گیرند. این تمهیدات به‌منظور مدیریت بهتر مصرف برق در فصول اوج گرما و جلوگیری از خاموشی‌های احتمالی اتخاذ می‌شوند.
درک این تمایزات اقلیمی و تأثیر آن بر الگوی مصرف انرژی، برای برنامه‌ریزی‌های ملی و مدیریت منابع بسیار حیاتی است.
شهرستان طارم، واقع در شمال استان زنجان، با طبیعت بکر و آب‌وهوای منحصربه‌فرد خود شناخته می‌شود. بر اساس تقسیم‌بندی‌های اقلیمی، این شهرستان عمدتاً دارای آب‌وهوای معتدل و مرطوب است و به‌طور کلی در دسته مناطق نیمه‌گرمسیری قرار می‌گیرد.
این ویژگی اقلیمی، طارم را به منطقه‌ای مستعد برای کشاورزی و به‌ویژه کشت زیتون تبدیل کرده و از همین رو به «شهر زیتون» نیز شهرت یافته است.
اما نکته قابل‌توجه و گاهی تعجب‌آور در مورد اقلیم طارم، نوسانات دمایی چشمگیر آن به‌ویژه در فصل تابستان است. درحالی که انتظار می‌رود یک منطقه نیمه‌گرمسیری، تابستان‌هایی نسبتاً معتدل را تجربه کند، طارم در ماه‌های گرم سال با پدیده‌ای متفاوت روبه‌رو می‌شود.
بر خلاف تصور رایج، دمای هوا در تابستان‌های طارم به‌شدت افزایش می‌یابد و به‌راحتی از مرز ۴۰ درجه سانتی‌گراد فراتر می‌رود. این گرمای شدید تابستانی، چالش‌هایی را برای ساکنان و کشاورزان منطقه ایجاد می‌کند، اما در عین حال، به رسیدن محصولات گرمسیری نیز کمک می‌کند.
این تناقض ظاهری بین تعریف اقلیمی (نیمه‌گرمسیری) و تجربه واقعی (گرمای شدید تابستانی) نشان‌دهنده پیچیدگی‌های جغرافیایی و اقلیمی منطقه طارم است.
عوامل متعددی از جمله موقعیت جغرافیایی، توپوگرافی و تأثیر توده‌های هوایی مختلف می‌توانند در ایجاد این پدیده نقش داشته باشند. درک این نوسانات دمایی برای برنامه‌ریزی‌های توسعه‌ای، مدیریت منابع آب و کشاورزی در این شهرستان از اهمیت بالایی برخوردار است. این ویژگی منحصربه‌فرد، طارم را به نمونه‌ای جالب از تنوع اقلیمی در ایران تبدیل کرده است.
مشکلات برق و تفاوت با مرکز استان
شهرستان طارم، این روزها درحالی با دماهای بالای ۴۰ درجه سانتی‌گراد دست‌وپنجه نرم می‌کند که ساکنان آن از تبعات جدی این گرمای طاقت‌فرسا، به‌ویژه در حوزه زیرساخت‌های انرژی، به‌شدت گلایه‌مند هستند.
این شرایط، بحث قدیمی تفاوت اقلیمی طارم با مرکز استان زنجان و لزوم نگاهی مستقل به نیازهای این شهرستان را دوباره بر سر زبان‌ها انداخته است.
برخلاف تصور رایج که زنجان را استانی عمدتاً سردسیر می‌شناسند، طارم واقع در شمال استان، دارای اقلیمی گرم‌تر و متفاوت است که این روزها به‌وضوح خود را نشان می‌دهد.
درحالی که بسیاری از استان‌های کشور با گرمای کم‌تر، اقدام به تعطیلی ادارات خود کرده‌اند، در طارم شرایط «عادی» اعلام شده است. این درحالی است که شهروندان طارمی از شدت گرما به ستوه آمده‌اند.
مهم‌ترین چالش پیش روی مردم طارم در این روزهای سوزان، افت شدید ولتاژ برق و ضعف جریان است که زندگی روزمره آن‌ها را مختل کرده است.
سیستم‌های سرمایشی کارایی لازم را ندارند و لوازم برقی در معرض آسیب جدی قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، گزارش‌ها حاکی از رسیدن اشعه فرابنفش به بالاترین حد خود است که می‌تواند تبعات جدی برای سلامت عمومی به‌همراه داشته باشد.
نکته قابل تأمل‌تر برای شهروندان طارمی، نحوه محاسبه قبوض برق است. به گفته اهالی، قبوض برق آن‌ها همچنان بر اساس تعرفه‌های مناطق سردسیری و عادی محاسبه می‌شود، درحالی که الگوی مصرف برق در طارم به‌دلیل نیاز مبرم به سیستم‌های سرمایشی، به‌وضوح منطبق بر مناطق گرمسیری است. این تفاوت در محاسبه، بار مالی مضاعفی را بر دوش خانوارهای طارمی تحمیل کرده است.
شهروندان طارمی معتقدند که این اختلاف دما و تفاوت آشکار در آب‌وهوا با مرکز استان، همواره به‌ضرر آن‌ها تمام شده است.
آن‌ها خواستار نگاهی مستقل و متناسب با شرایط اقلیمی واقعی طارم از سوی مسئولان و نهادهای ذی‌ربط هستند تا هم مشکلات زیرساختی نظیر برق حل شود و هم تعرفه‌های انرژی بر اساس واقعیت‌های اقلیمی این شهرستان تنظیم گردد.
این گزارش، ضرورت توجه جدی‌تر به تمایزات اقلیمی و نیازهای خاص هر منطقه از کشور را بیش‌ازپیش آشکار می‌سازد.
نویسنده: اکرم نظری، فعال رسانه
انتهای خبر/