نویافته های باستان شناختی معدن نمک چهرآباد ارائه شد/پای دوره اسلامی به معدن چهرآباد زنجان باز شد

به گزارش موج رسا; ابوالفضل عالی در نخستین نشست علمی فصلی انجمن دوستداران تاریخ و فرهنگ زنجان به مناسبت ارائه نویافته های باستان شناختی معدن نمک چهرآباد اظهار داشت: معدن چهرآباد محوطه بسیار مهمی در 70 کیلومتری شهر زنجان که زمان پیدایش آن به حدود 40 تا 50 میلیون سال پیش برمی گردد.

وی با بیان اینکه معدن چهرآباد بین دو دوره چهرآباد و مهرآباد قرار گرفته است، ادامه داد: این معدن در سال 1372 به صورت تصادفی کشف شد.

این مسئول خاطرنشان کرد: در این معدن بقایای انسانی در حین استخراج نمک کشف شد و صاحب معدن به دلیل دانستن ارزش بقایای کشف شده میراث فرهنگی زنجان را در جریان قرار داد.

سرپرست هیئت کاوش‌های باستان شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان با اشاره به اینکه در دو دوره کاوش کوتاه از دوران باستان بقایایی از جمله پای مرد نمکی در داخل چکمه کشف شد، ادامه داد: در این کاوش ها همچنین بخشی از لباس مرد نمکی و چاقو نیز کشف شد.

عالی ادامه داد: این یافته ها از جنس ارگانیک بودند که در نوع خود بی نظیر محسوب می شدند.

وی با بیان اینکه با توجه به یافته های مشابهی در یخ در اورپا که به مرد یخی مشهور شد، مردان کشف شده در معدن چهرآباد نیز به مرد نمکی مشهور شدند، خاطرنشان کرد: طی 11 سال بخشی از آثار معدن نمک تخریب و از بین رفت.

این مسئول بیان داشت: در سال 1383 بقایای انسانی دیگری در این معدن کشف و معدنکاران این کشف را با میراث فرهنگی درجریان گذاشتند و پس از آن هیئت باستان شناسی تشکیل و کار نجات بخشی معدن آغاز شد.

سرپرست هیئت کاوش‌های باستان شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان با اشاره به اینکه در این کار نجات بخشی مردم نمکی شماره 3 کشف و پژوهش های باستان شناسی نجات بخشی انجام شد،افزود: در این مرحله 30 تا 40 متر خاک رس،آهکی و گچی خاکبرداری و بقایای مرد نمکی شماره 2 و 3 به دست آمد.

عالی تصریح کرد: کاوش های نجات بخش در سال 83 نتایج شگفت انگیزی داشت و این امر موجب شد تا کاوش ها در سال 84 دنبال شود.

وی با بیان اینکه در این کاوش ها برخی از یافته ها مربوط به دوران هخامنشی و به بیش از دو هزار سال قبل می رسید،ادامه داد: مرد نمکی شماره 4 در سال 83 که به صورت طبیعی با نمک مومیایی شده بود کشف شد و مطالعات برای روی آن آغاز شد.

این مسئول افزود: در سال 84 و قبل از آغاز فصل دوم کاوش مرد نمکی شماره 5 کشف و نمونه های مردان نمکی که در سال 83 کشف شده بود به دانشگاه آکسفورد ارسال شد.

سرپرست هیئت کاوش‌های باستان شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان با اشاره به اینکه آزمایش های سال یابی برای روی نمونه های ارسال شده انجام شد، گفت: این تحقیقات نشان داد که مومیایی ها مربوط به دوران هخامنشی و ساسانی هستند.

عالی گفت: در سال 89 کاوش تیم مشترک میراث فرهنگی زنجان و دانشگاه و موزه بوخوم آلمان با امضای تفاهم نامه ای آغاز شد و فصل دوم این کاوش ها نیز در سال 90 پیگیری شد.

وی با بیان اینکه در دو سال اخیر نیز دو فصل کاوش با همین تیم آلمانی انجام شد، افزود: علاوه بر پژوهش های باستان شناسی، مطالعات دیگری نیز انجام شد.

این مسئول ادامه داد: یافته های جدید علاوه بر دست داشتن دوره های هخامنشی و ساسانی پای دوره اسلامی را نیز به میان آورد و آثاری از سده هفتم پیش از میلاد در این کاوش ها به دست آمد.

سرپرست هیئت کاوش‌های باستان شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان بیان داشت: کاوش ها نشان داد که استخراج نمک در دوره هخامنشی افزایش داشته است که وجود تونل ها و سالن های بزرگ در این معدن موید این مطلب بود.

عالی با اشاره به اینکه یافته ها نشان می داد این معدن در سال های بین 305 تا 400 پیش از میلاد ریزش داشته است،گفت: بعد از دوره هخامنشی در دوره اشکانی قرار داد که هیچ نوع اطلاعاتی در خصوص فعالیت معدن در این عصر وجود ندارد.

وی با بیان اینکه از ابتدای دوره ساسانی فعالیت معدن چهرآباد مشخص است،افزود: در این دوران بخش های معدن مورد بهره برداری قرار گرفته است.

سرپرست هیئت کاوش‌های باستان شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان بیان داشت: مرد نمکی شماره یک مربوط به دوره ساسانی است و فک اضافی موجود در کنار این مرد نمکی نشان می دهد که نفرات بیشتری مدفون هستند.

عالی با اشاره به فعالیت معدن چهرآباد در اواخر دوران قاجار و دوران پهلوی، ادامه داد:تدین مالک معدن چهرآباد در دوره پهلوی بوده است و حتی روزنامه ای مربوط به مصدق نیز از این معدن کشف شده است که قابل خواندن است.

وی با بیان اینکه در دو سال اخیر کاوش های مطلوبی انجام شده است، افزود: 18 محوطه تاریخی از دوره های مختلف در کاوش های جدید شناسایی شده است.

این مسئول اظهار داشت: مطالعات زمین شناسی و ژئومرفولوژی نیز در این معدن در فصل کاوش جدید انجام شده است و وضعیت محیط زیست معدن نیز و ارتباط محوطه ها در فصل جدید مورد بررسی قرار گرفته است که هنوز نتایج قطعی آن منتشر نشده است.

سرپرست هیئت کاوش‌های باستان شناسی معدن نمک چهرآباد زنجان با اشاره به انجام مطالعات ژئوالکتریک در معدن چهرآباد و مناطق اطراف آن، گفت: در این دو سال مطالعات بر روی زیر لوله فلزی،دیواره شمالی،ناحیه شمال غرب و گولوک انجام شده است.

عالی گفت: ارتباط فضاهای معدن در این دوره کشف و تلاش شده است تا دوره های قبل از دوران هخامنشی نیز در لایه های زیرین کشف شود.

وی با بیان اینکه در ناحیه شمال غرب که برای نخستین بار کاوش انجام شده است آثاری از دوران سلجوقی دیده می شود،افزود:بررسی ریشه و منشا جغرافیایی معدنکاران نشان می دهد که بیشتر این افراد از شمال فلات ایران و آسیای مرکزی بوده اند.//ن