سنگ تراشی زنجان در مسیر رونق/ حمایت سنگ تراشی موجب ارزآوری برای استان می شود

به گزارش موج رسا; پیشینه هنر سنگ تراشی به 4 هزار و 500 سال پیش از میلاد می رسد و کشف این ظروف نشانگر آن است که در این ایام تراش اشیا مختلف مصرفی و تزئینی از سنگ سبز در کرمان رواج داشته که البته هنوز هم این نوع سنگ استخراج و به مشهد فرستاده می شود.

به طور کلی باید گفت که سنگتراشی در ایران قدیم بیشتر به تهیه وسایل کشاورزی و آلات و ابزار شکار و کندن پوست حیوانات اختصاص داشته و لوازم سنگی به دست آمده از غار مسکونی کمربند یا غار هوتو در نزدیکی بهشهر که متعلق به 11 هزار تا 8 هزار سال قبل از میلاد مسیح است نیز دلالت بر همین امر دارد.

سنگ در ساختن بناهای تاریخی و آثار باستانی هم نقش بسیار مهم و اساسی داشته است. از جمله مهمترین ابنیه تاریخی می توان از کاخ های دوران هخامنشی و حجاری های دوره ساسانی نام برد.

تخت جمشید نمونه بارزی از صنعت سنگبری دوره هخامنشی است. به طوری که از دو اتاق خزانه تخت جمشید بیش از ۶۰۰ ظرف سنگی سالم و شکسته بدست آمد.

در دوره اشکانیان نیز سنگبری رایج بوده و نمونه آن در بیستون و در قسمت پائین حجاری بزرگ داریوش وجود داشته و بعدها که طاقچه ای بر روی آن کنده اند تقریبا محو شده است .

سنگتراشی دوره ساسانی را از کنده کاری و نقوش برجسته بر روی چهار سنگ می توان شناخت که بیشتر آن ها در دامنه کوه های فارس بوجود آمده است .

نمونه های متعددی از سنگتراشی که در موزه های مختلف جهان باقی مانده نشانه هائی بارز از کنده کاری های با ارزش دوران اسلامی را به دست می دهد.

از جمله می توان از سنگ قبری که در سال ۵۳۲ هجری تهیه شده و هم اکنون در موزه هنرهای زیبا بوستن موجود است و با طرح های خانه و نوشته های گوناگون تزئین شده و نیز نمونه های از سنگ مرمر که در حال حاضر در موزه متروپولیتن نیویورک نگهداری می شود، اشاره کرد.

با وجود آنکه به نظر برخی از محققان و باستان شناسان ایران سرزمین سنگ است و منابع سرشاری از انواع سنگ ها همچون مرمر و سنگ گندمی و سنگ سیاه (که در تخت جمشید بکار رفته) ویش یزدی و سنگ سماق و سنگ آهکی و سنگ میکا را دارد، باید گفت که علیرغم این فراوانی سنگ در معماری و هنر ایران پایگاهی نسبتا فرعی داشته و شاید در این امر شکل پذیری گل سفال که با ذوق ایرانیان سازگارتر بوده بی تاثیر نبوده است .

امروزه دو مرکز اصلی سنگتراشی در ایران، قم و مشهد است و هم اکنون در شهرهای مذکور عده ای از افراد در مراحل مختلف استخراج سنگ سنگ بری، سنگتراشی و حکاکی روی سنگ اشتغال دارند.

سنگتراشان در مشهد از انواع سنگ ها نظیر مرمر، نسوز، سیاه، زرد، قرمز و سفید استفاده می کنند که صرفنظر از سنگ سبز بقیه از معادن موجود در استان خراسان تامین می شود.

مصرف سنگ سیاه مشهد بعلت ارزانی و نقش پذیری زیاد بوده و نزدیک به ۷۰ درصد سنگتراشان این نوع سنگ را مصرف می کنند ولی سنگ سبز کرمان به علت گرانی و نیاز به صرف وقت زیاد برای تولید محصول مصرف کمتری دارد و فقط برای ساخت اشیا تزئینی بکار می رود.

سنگتراشان قم از سنگ آلاباستر برای تولید محصولات استفاده می کنند و قابل ذکر است که سنگتراشان در هر دو شهر علاوه بر انواع سنگ که شرح آن گذشت از مواد دیگری نظ یر گچ ، چسب سنگ، رنگ و پولیش نیز در جریان تولید محصولات استفاده می کنند و آلات و ابزار متداول در کارگاه های سنگتراشی معمولا بسیار ساده و ابتدائی بوده و شامل وسایلی نظ یر چرخ سنگتراشی، الماسه، پرگار، قلم آهنی سوهان اره و غیره است.

محصولات سنگی قم که سفید رنگ است شامل شمعدان، گلدان، سینی، کاسه، بشقاب، پایه آباژور، چراغ خواب، تابلو، شکلات خوری، گلاب پاش و مجسمه در طرحها و اندازه های گوناگون است.

یحیی رحمتی اظهار داشت:کارخانه‌ پتروشیمی برای ایجاد شغل یک نفر سرمایه اولیه 7500 میلیون ریال نیاز دارد در حالیکه برای صنایع دستی‌ای مثل گوهر تراشی 150 میلیون ریال پاسخگو است.

وی افزود: کشورهای بسیاری با وارد یا صادرات سنگ توانسته‌اند مساله اقتصادی‌شان را حل کنند.

این مسئول خاطرنشان کرد: گردش مالی سنگ‌های قیمتی نه تنها ثابت نیست بلکه هر ساله افزایش می‌یابد و این امر برای تولید اشتغال با سنگ تراشی ایجاد انگیزه می‌کند.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان بیان داشت: هزینه پایین اشتغال‌زایی در حوزه تراش سنگ‌های قیمتی فرصت خوب این حوزه است.

رحمتی ادامه داد: در حال حاضر قطب اصلی تولید و تراش سنگ قیمتی و نیمه‌قیمتی کشور تایلند است، این در حالی است که ایران دارای ذخایر غنی سنگ‌های قیمتی است.

وی افزود: این سنگ‌ها بدون تراش و به صورت خام با قیمت ارزان صادر می‌شود و سنگ‌های کار شده با قیمت بسیار بالا و به صورت جواهرات کار شده به کشور باز می‌شود.

رحمتی تصریح کرد: این در حالی است که با توجه به کاوش‌های انجام شده 2700  سال پیش، فست تراشی در کشور انجام می‌شد.

این مسئول تاکید کرد: کشور افغانستان نیز دارای معادن غنی سنگ‌های قیمتی است، این در حالی است که موادمخدر آن به کشور ما قاچاق می‌شود و سنگ‌های قیمتی افغانستان به صورت خام و بسیار ارزان قیمت به مرزهای شرقی آن کشور قاچاق می‌شود.

یکی از هنرمندان این عرصه در گفت و گو با خبرنگار موج رسا، اظهار داشت: سنگ های نیمه قیمتی و قیمتی از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.

وی با بیان اینکه در زمینه تراش سنگ ها،آویز،سنگ های زینتی کار می کنم، ادامه داد:حک کردن اسم روی دانه برنج از دیگر فعالیت هایم محسوب می شود.

حاتم رحمتی با بیان اینکه برای تراش سنگ هایی از جمله آمیتیس، عیقق و شجر از سنگ های معادن زنجان استفاده می شود،گفت: شناخت مردم نسبت به سایر شهرها در زمینه سنگ بیشتر است.

وی با اشاره به اینکه از سنگ استقبال در زنجان خوبی صورت می گیرد،ادامه داد:سنگ تراشی یک هنر محسوب می شود.

این هنرمند زنجانی بیان داشت: یک و نیم سال است در این عرصه فعالیت می کنم.

رحمتی برضرورت حمایت سازمان های اجرایی استان زنجان با ارائه تسهیلات به هنر سنگ تراشی تاکید کرد و گفت: با حمایت از این صنعت، از خام فروشی سنگ های موجود در زنجان جلوگیری می شود.

وی خاطرنشان کرد: در صورت حمایت از تراش سنگ ها ارز آوری برای استان افزایش می یابد.//ن