تابوی تولید کاتالیست در کشور شکسته شد

 

تولید ۱۵۰ نوع کاتالیست قدمتی ۱۸۰ ساله در دنیا دارد و دانش آن تاکنون در اختیار کشورهای اروپایی و آمریکایی بوده که با صادرات آن به کشورهای صاحب نفت و گاز، درآمد قابل توجهی را از آن خود می‌کنند.

 

به همین دلیل ایران از حدود ۱۰ سال گذشته مطالعات خود را روی «کاتالیست‌ها» به عنوان یک محصول استراتژیک آغاز کرد و هم اکنون توانسته نیمی از ۱۵۰ نوع کاتالیست را به تولید برساند و سهم واردات این فناوری را کاهش دهد.

 

بررسی‌ها نشان می‌دهد که حدود ۹۰ درصد نفت کشور برای پالایش، نیازمند عبور از مرحله کاتالیستی است و این موضوع اهمیت تولید این محصول را دوچندان می‌کند.

 

«کاتالیست‌ها» به عنوان محصول استراتژیک و کاربردی، علاوه بر نفت و گاز در صنایع پتروشیمی، فولاد و خودرو نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند و بدون حضور این محصول، امکان دسترسی به سوخت و هرگونه محصول پتروشیمی یا گاز عاری از عناصر خطرناک، وجود ندارد.

 

از آنجایی که تولید «کاتالیست‌ها» مستقیماً با اقتصاد کشور گره خورده است در صدد بر آمدیم تا با بررسی وضعیت کشور از نظر تولید این محصول استراتژیک توسط محققان و فارغ التحصیلان کشور، برنامه‌های توسعه‌ای شرکت‌های دانش بنیان در این زمینه را جویا شویم.

 

تولید ۸۵ درصدی کاتا لیست‌ها توسط دانش بنیان‌ها

 

دکتر اسماعیل قادری فر رئیس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری در خصوص بومی سازی کاتالیست‌ها توسط محققان کشور به خبرنگار مهر گفت: کاتالیست یکی از حوزه‌های اثر گذار در صنعت نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد و… کشور است که ما توانسته‌ایم به تولید این محصول استراتژیک دست یابیم.

 

وی گفت: متاسفانه یکی از حوزه‌هایی که وابستگی اساسی به سایر کشورها داشتیم و تهیه آن دغدغه جدی صاحبان صنایع بوده به همین کاتالیست ها ختم می‌شود. در واقع سالیانه حدوداً ۷۰۰ تا یک میلیارد دلار ارزش مصرف کاتالیست در ایران است که علی رغم عدم پیچیدگی‌های تولید آن، جز اقلام وارداتی ما محسوب می‌شد.

 

سالیانه حدوداً ۷۰۰ میلیون دلار تا یک میلیارد دلار ارزش مصرف کاتالیست در ایران است که علی رغم عدم پیچیدگی‌های تولید آن، جز اقلام وارداتی ما محسوب می‌شد.خوشبختانه طی یک الی دوسال اخیر توانسته‌ایم بیش از ۸۰-۸۵ درصد کاتالیست مورد نیاز صنعت نفت، گاز و پتروشیمی و فولاد را از طریق شرکت‌های دانش بنیان تامین کنیموی با تاکید بر اینکه ۹۰ درصد نفت کشور برای پالایش باید از مرحله کاتالیستی عبور کند، ادامه داد: خوشبختانه طی یک الی دو سال اخیر توانسته‌ایم بیش از ۸۰-۸۵ درصد کاتالیست مورد نیاز صنعت نفت، گاز و پتروشیمی و فولاد را از طریق شرکت‌های دانش بنیان تامین کنیم که این میزان از تولید تاکنون حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار صرفه جویی ارزی برای کشور داشته است.

 

به گفته قادری فر، نیاز کشور به حدود ۱۵۰ قلم کاتالیست، شرکت‌های دانش بنیان را بر این واداشته که در این مسیر وارد شوند و داخلی سازی را آغاز کنند در این میان طی یک الی دو سال اخیر ۹۰ درصد نیاز کشور توسط این شرکت‌ها تامین شده است. این نشان دهنده یک عزم ملی است که دانش بنیان‌ها توانستند در این شرایط تحریم، خوش بدرخشند.

 

نقش تعیین کننده کاتالیست در منظومه اقتصادی کشور

 

وی افزود: با توجه به برنامه‌هایی که دولت و کشور برای توسعه پالایشگاه‌های در شرف تاسیس دارند طبیعتاً حجم نیاز کالاهای کاتالیستی هم در کشور روز به روز افزایش پیدا می‌کند و به نوعی شرکت‌های ایرانی بازار بالقوه خوبی را پیش رو خواهند داشت.

 

قادری فر تاکید کرد: امیدوار هستیم تا یک الی دو سال آینده کل صنعت کاتالیست در کشور داخلی سازی شود و به تولید صددرصدی برسیم. طبیعتاً با بومی سازی ۱۵۰ نوع کاتالیست مورد نیاز کشور، بازار ایران اشباع می‌شود و امکان ورود به بازاراهای صادراتی هم فراهم خواهد شد.

 

رئیس مرکز فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری با تاکید بر اینکه اکنون با بومی سازی کاتا لیست‌ها توسط محققان کشور، با کشورهای چین، ژاپن، امریکا و کشورهای اروپایی برابر هستیم زیرا محصولات قابل رقابتی را به بازار روانه کرده‌ایم، بیان کرد: ما توان بالقوه‌ای در تولید این محصول داریم و می‌توانیم نقش صنعت کاتالیست را در منظومه اقتصادی کشور و GDP ملی نشان دهیم؛ انشاالله با توسعه ظرفیت‌های تولید کاتالیست در کشور طی دو الی سه سال آینده بازار صددرصدی را به دست خواهیم آورد.

 

وی ادامه داد: ما با اتکا به ظرفیت و پتانسیل محققان کشور امیدوار هستیم و می‌توانیم بازار بزرگ کاتا لیست‌ها در کشور را از خارجی‌ها پس بگیریم.

 

راه اندازی مجتمع پالایشگاهی با بهره‌وری از کاتا لیست‌های ایرانی

 

وی گفت: اخیراً یک مجتمع پتروشیمی راه اندازی شده که افتخار این مجتمع، استفاده صددرصدی از کاتا لیست‌های ایرانی است. در اصل یک شرکت دانش بنیان با این مجتمع قراردادی مبنی بر تامین کاتا لیست‌های مورد نیاز پالایشگاه را منعقد کرده تا با کاتالیست بومی فرآیند پالایش مجتمع پتروشیمی انجام بگیرد. در واقع این پالایشگاه، صددرصد از محصول ایرانی بهره‌وری دارد که این موضوع برای اولین بار در کشور رخ داده است.

 

به گفته وی، اکنون تعدادی از شرکت‌های دانش بنیان فعال برای ساخت و تامین کاتالیست مورد نیاز برای مجتمع‌های پتروشیمی و نفتی وارد مدار تولید شده‌اند و با خودباوری ملی و نگاه «ما می‌توانیم» کاتالیست های مختلف را در دست تولید قرار داده‌اند.

 

بازار بکر صنعت خودرو برای کاتالیست سازها

 

قادری فر با بیان اینکه کاتا لیست‌ها در صنایع نفت، گاز، پترروشیمی، فولاد و خودرو قابل استفاده هستند، بیان کرد: خودرو هم یکی از بخش‌هایی است که به کاتالیست نیاز دارد و این می‌تواند بازار بکر و فوق‌العاده‌ای برای شرکت‌های دانش بنیان باشد./مهر