مداحی در دسته عزاداری حسینیه اعظم صفای دیگری دارد/ توجه خاص شهدا سبب ماندگاری نغمه "غواصلار" شد+فیلم

به گزارش موج رسا; حاج سیدیوسف شبیری زنجانی مداح اهل بیت عصمت و طهارت متولد 1351 و دارای مدرک کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی است، وی در توصیف خود می‌گوید که قبل از ورود به اجتماع مدیون خانواده مذهبی‌شان بوده چرا که در چنین فضایی تربیت یافته و تحویل جامعه شده است.

پدربزرگ حاج سیدیوسف شبیری روضه خوان بوده و در زمان حیاتش به واسطه روضه خوانی و اینکه سید بودند مورد احترام خاص و عام و همچنین زادگاه و ولایت خود بوده‌اند.

شهید سیدداود شبیری از مداحان دوران دفاع مقدس برادر حاج سیدیوسف شبیری است، این شهید گرانقدر در حوزه تبلیغات بسیار فعال بود و در هنگام بدرقه رزمندگان نقش بزرگی را ایفا می‌کرد و در جبهه نیز برای رزمندگان نوحه سرایی می‌کرد، با توجه به خدمات ارزشمند شهید شبیری در دوران دفاع مقدس در همایش سال 88 پیرغلامان اهل بیت(ع) که در حسینیه اعظم برگزار شد، از این شهید تجلیل گردید.

حاج سیدیوسف شبیری معتقد است که پدر و مادر نقش مهمی در تربیت فرزندان دارند چرا که خود را نیز مدیون تربیت خانواده می‌داند، مادر مداح مشهور زنجانی که تربیت کننده یک شهید در دوران دفاع مقدس است در تربیت حاج سیدیوسف شبیری نقش قابل توجهی داشته و تمام تلاشش این بوده تا ایشان بتوانند ذاکر خوبی برای اباعبدالله الحسین(ع) باشند.

این مداح مشهور و با اخلاص زنجانی به مناسبت ایام عزای سرور سالار شهیدان در دفتر پایگاه اطلاع رسانی موج رسا حاضر شده و گفت‌وگوی خواندنی را با خبرنگاران این مجموعه داشت که در زیر مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

موج رسا: چه شد حاج سیدیوسف شبیری وارد این وادی شد و امروز جزو نفرات شناخته شده مداحی است؟

شبیری‌زنجانی: یادم نمی‌رود که در دهه 60 وقتی خبر شهادت شهدا را می‌آوردند، پدرم دست مرا می‌گرفت و به خانه شهدا می‌برد و بنده برای خانواده شهدا نوحه سرایی می‌کردم، در کل باید بگویم که خانواده نقش زیادی در ورود من به این حوزه داشت، البته باید تکمیل کنم که دیده بانی خوب برادرم سیدیعقوب، دعای خیر خواهران و حمایت و یاری خانواده همه در این رسالت عظیم موثر هستند.

موج رسا: نمونه‌ای از نوحه‌هایی که برای خانواده شهدا می‌خواندید را در خاطر دارید؟

شبیری‌زنجانی: بله یادم هست که می‌خواندم "لاله لر لاله لر سارالدی صولدی شهیدلر گلمدی الله نجولدی..." یا اینکه " ای آناسین گوزدن آتان جبهه ده القانه باتان"

موج رسا: جامعه چقدر در رشد شما تاثیر داشت؟ از حضور کدام اساتید بیشتر بهره بردید؟

شبیری‌زنجانی: بعد از نقش خانواده گام دوم جامعه است که ما را برای خود می‌پذیرد و اینجاست که آنچه که در جامعه کوچک زحمت کشیده شده در جامعه بزرگ خود را جلوه گر می‌نماید، بنده وقتی وارد اجتماع شدم با راهنمایی اساتید عزیز و بالاخص استاد بزرگوار حاج ولی‌الله کلامی به این عرصه بزرگ قدم نهادم.

موج رسا: سیدیوسف شبیری چقدر در خواندن روضه و مقتلها نوآوری دارد؟

شبیری زنجانی: نوآوری کار بسیار خوبی است به شرطی که این نوآوری به سمت بدعت و کار غلط نرود، در همه کارها و امورات این نوآوری است که روز به روز تفاوت کار را نشان می‌دهد اما در شان اهل بیت(ع) و آل الله فرق می‌کند، ما باید در مدح و مراثی اهل بیت(ع) آنچه در شان آنهاست ذکر بگوییم، نه اینکه آنها را نعوذ بالله بزرگتر از خدا بکنیم و یا آنها را کوچک‌تر کنیم که اگر این چنین شود بدعت به حساب می‌آید و نفس اشتباه کار را نشان می‌دهد. به نظرم در انتخاب سبک و آهنگ آنچه که حس می‌کنیم سخیف و نادرست است باید از اهل بیت(ع) دور نگه داشته و به کار نبریم.

موج رسا: کدام یک از روضه‌ها و مداحی‌های شما بیشتر در مردم تاثیرگذار بود؟

شبیری‌زنجانی: این را نمی‌شود مصداقی پاسخ داد، اما در واقع روضه‌هایی را که ما قبلا برای آن روضه‌ها تامل داشته و یا قبل از ظهور آن روضه، برای خود خوانده و یا حتی کمی گریسته‌ایم به طور یقین تاثیرگذاری بیشتری داشته است و می‌طلبد که برای روضه‌ها قبل از اینکه ذاکر اهل بیت(ع) برای دیگران اجرا و پرداخت می‌کند در خلوت برای خود خوانده و متاثر از روضه باشد تا برای دیگران و مستمعین هم تاثیربگذارد. در یک کلام اخلاص مهمترین شاخصه یک مداح و ذاکر اهل بیت(ع) است.

موج رسا: برخی از مداحان برای شور بیشتر مجلس چیزهایی می‌خوانند و می‌گویند که اصلا پایه و اساس درستی ندارد حتی تعدادی از مقتلهایی که در سالهای اخیر در برخی از مجالس خوانده می‌شود منبع موثقی ندارند، نظر شما در مورد اینگونه مداحی‌ها چیست؟

شبیری‌زنجانی: نشستن پای صحبت بزرگان دین، منبری‌ها و خطیب‌ها و در کنار آن مطالعه و پای گذاردن روی هوا و هوس و منیت و تواضع و خاک شدن، قطعا راه درست و نادرست را از هم متمایز خواهد ساخت.

"افتادگی آموز اگر طالب فیضی***هرگز نخورد آب زمینی که بلند است" اگر یک مداح و ذاکر بخواهد آینده خوبی را برای خود رقم بزند، باید استاد خوبی داشته، از تحصیل خوبی برخوردار بوده و با نشستن در پای نصیحت‌ها، موعظه‌ها و تمییز ساختن بایدها و نبایدها از کلام بزرگان از بی تقوایی دوری گزیند.

موج رسا: آیا شده نسبت به مداحی‌های شما ایراد بگیرند؟

شبیری‌زنجانی: آنچه که ما را در کارهایمان، هدفمان و انگیزه‌هایمان پویا می‌کند، شنیدن با جان و دل سخن و پیشنهادات و انتقادات سازنده افراد متقابل است و به طور یقین ما نیز از این امر مستثنی نیستیم و نخواهیم بود. گاهی دوستان از طریق پیامک و یا یادداشت و غیره پیشنهاد و انتقادی داشتند و ما نیز آنها را با جان و دل پذیرفتیم و در اصلاح آن گام برداشتیم البته به شرطی که به تخریب همدیگر نینجامیده باشد.

موج رسا: دوست داریم در مورد دسته حماسی فاطمیون و اینکه این دسته در بین مردم و به خصوص جوانان جا افتاده بیشتر برایمان توضیح دهید.

شبیری‌زنجانی: کار باید با اخلاص شروع شود، "خدایا چنان کن سرانجام کار که تو خشنود باشی و ما رستگار" بعد از رحلت امام خمینی(ره) نیاز به قدمهای بلندی داشتیم، وداع با آن پیر فرزانه و بیعت با رهبر فرزانه انقلاب و نگاهبانی از فرهنگ شهید و شهادت. سیدشهیدان اهل قلم سیدمرتضی آوینی با روایت فتح خود اولین رسالت عظیم را در پایداری این فرهنگ عهده دار شدند و ثابت کردند که در باغ شهادت باز باز است...

اخلاص، مسیر حرکت، شعر حماسی و مقصد در این حرکت بسیار مهم است یعنی نفس حرکت، مسیر حرکت تشییع پیکر شهیدان انقلاب، دفاع مقدس و مدافعین حرم و مقصد مزار شهدا در دسته حماسی فاطمیون خودنمایی می‌کند، به تعبیر امام(ره) مزار شهدا زیارتگاه عاشقان است. اینها عواملی بودند که دست به دست هم دادند و سال به سال این حرکت حماسی هیئت فاطمیون در شب عاشورا را پویا کرد. این حرکت در شب عاشورای آخرین سالهای دهه 60 با شعر حماسی "حسین ای رهبر آزاده لبیک*** بسیجی‌لر گلوب فریاده لبیک"، در اینجا ما شعر شاعر را که می‌گفت گلوبدی شیعه‌لر فریاده لبیک‏ را به بسیجی‌لر گلوب فریاده لبیک‏ تغییر دادیم یعنی به نوعی خواستیم فرهنگ بسیج را در ذهن مردم با فرهنگ امام حسین(ع) مطابقت دهیم. مطابقت دادن چنین مواردی سخت است اما بحمدالله این کار اتفاق افتاده است.

امروز ما داریم مشاهده می کنیم سیل عظیم جوانان و مشتاقان اباعبدالله الحسین(ع) در شب عاشور از هر نقطه خود را به این حرکت عظم می‌رسانند و این حرکت بزرگ را رقم می‌زنند.

موج رسا: بیشتر از شعر کدام شاعران استفاده می‌کنید؟

شبیری‌زنجانی: یک ذاکر و مداح باید از اشعار خوب، پرمحتوا و پیام‌دار بهره مند گردد. بنده و دوستانم در این مسیر سعی کردیم این موازین را رعایت کنیم و از اشعار پرمغز استفاده می‌کنیم که معمولا از شاعران مختلف جوان و یا پیر این آستان عظیم بهره مند می‌گردیم. بنده در کنار بهره مندی از اشعار مختلف همه شاعران بیشتر از اشعار استاد کلامی استفاده می‌کنم.

از بیانات رهبر معظم انقلاب در خصوص شعر که می‌فرماید شعر یک عنصر اثرگذار است و اثرگذاری آن هم در مجموعه عوامل کلامی یک اثرگذاری مضاعفی است، استفاده می‌کنم یعنی هیچ سخنی هرچه فصیح، هرچه زیبا، هرچه پرمغز، اگر شعر نباشد این اثر را ندارد. شعر یک چنین دستگاهی است، یک چنین عنصری است.

موج رسا: مداحی زیبایی برای غواصان دارید، چه شد این مداحی شما بین مردم ماندگار شد و جاافتاد؟

شبیری‌زنجانی: به تعبیر خود حقیر، ما می‌بینیم در جامعه گاهی انسانهای کوچک و محقر خود را به انسانهای والا و شایسته نزدیک می‌کنند تا از بزرگی آنان فیضی برده باشند، اگرچه در دید جامعه گاهی ممکن است آن انسانهای کوچک مورد مذمت و نقد دیگران هم قرار گیرند اما خب کار بزرگان بزرگی است و فقط آنها بلدند بزرگی کنند.

مثل ما با شهیدان بزرگ و عزیز نیز مصداق همین موضوع را دارد که اگرچه ممکن است ما لیاقت آنها را نداشته باشیم لیکن آنها خود بزرگ‌اند و به تعبیر قرآن در محضر خداوند برای اعمال ما شاهد و ناظرند. به نظر بنده در نغمه غواصلار "لای لای ای جبهه لرین یورقونی ای خسته جوانلار...." همین اتفاق افتاده و به خاطر توجه خاص و ویژه‌ای که داشته‌اند باعث شده که این نغمه از نغمه‌های ماندگار به حساب بیاید.

موج رسا: برخی می‌گویند که مداحان نباید در مورد مسائل سیاسی اظهار نظرکنند، نظر شما در این خصوص چیست؟

شبیری‌زنجانی: مداح و ذاکر اهلبیت (ع) نباید سیاسی باشد اما در کنار آن ما در مکتب امام حسین (ع) که خود مکتب ظلم ستیز است به مداح و ذاکر سکولار هم  نیازی نداریم. اگر مداح و ذاکر اهلبیت (ع) بی تفاوت باشد ، هیچ تفاوتی با افراد دیگر جامعه ندارد.

کمیت اسدی و امثالهم صرفا بخاطر روضه برای اهلبیت(ع) از امام رضا(ع) صله نگرفته اند، بلکه بخاطر روشنگری و تبیین و ظلمی که به اهلبیت (ع) روا شده بود، صله دریافت کردند.

"هر چه خیر و برکت از بالا به ماها می رسد ***ابتدا در زیر دست تو به امضا می رسد"

امروز هم بخاطر سهم خواهی خواص و ظاهر بینی عوام اتفاقی در جامعه ما می افتد که اتفاقی تعجب بر انگیز است، اگر بنده در سهم خود وظیفه خود را انجام دهم، یک کارمند در جایگاه خود، یک نماینده در جایگاه خود و یک رئیس جمهور در مقام ریاست جمهوری خود وظیفه و کار خود را خوب و بهتر انجام بدهد همه مطالبات حتی به اشتباه هم به سمت جایگاه رهبری نمی رود.

جایگاه رهبری سکان داری است که همه مسلمین عالم باید از او بهره بجویند. پس این کار دشمن است و این فتنه انگیزی است که باید تبیین شود که مردم و جامعه همه را در جایگاه خود شناخته و نیاز های خود را از جایگاه اصلی خود مطالبه نمایند. پس امروز مداحان نقش مهم و موثری در روشن گری افراد جامعه دارند و اگر این مراقبت صورت نگیرد دقیقا آن اتفاقی می افتد که نباید 1400 سال پیش اتفاق می افتاد.

گریه به امام حسین (ع) تاثیرات فراوان و ثواب بی نهایتی دارد اما بشرطی که از روی عقل باشد و نه جهل. اگر از روی جهل باشد ناگزیر مورد مذمت خواهد شد. چنان که حضرت زینب (س) در شهر کوفه فریاد زدند " اسْکُتُوا " شما گریه می کنید؟! مردان شما مردان ما را و امام ما را به شهات رساندند حالا شما اشک می ریزید؟ گریه کنید برای همیشه، این گریه با گریه عقل و توام با تفکر و همسویی با اهلبیت (ع) خیلی تفاوت دارد. گریه باید روح حماسی و امام شناسی را به ما بیاموزد پس مداحان باید هر لحظه هوشیار باشند و لحظه ای از رسالت عظیمشان کوتاهی نکنند.

"ای کاش برای تو اثر داشته باشم *** باری ز بر دوش تو برداشته باشم"

موج رسا: سالها در دسته حسینه اعظم مداحی می کنید، مداحی در این دسته عظیم چه حس و حالی دارد؟

شبیری زنجانی: بنده بارها به بزرگان، اساتید، مادحین محترم اهلبیت(ع)  و دوستانم و بویژه هیات امنای حسینیه اعظم گفته ام دسته عزاداری حسینیه اعظم صفا و عظمت دیگری دارد از لحظه شروع(مکان حسینیه اعظم)، خیابان فردوسی تا میدان انقلاب، اما جلوه خیابان فردوسی چیز دیگری است. وقتی انسان آن سینه زنان بی آلایش و بی چشم داشت را می بیند که چگونه بر سینه و سر میزنند احساس کوچکی می کند. و از طرفی هم بر خود می بالم که در زمره ذاکرینی هستم که برای امام حسین (ع) چاووشی می کنم.

دسته حسینه اعظم و زینبیه اعظم به تعبیر بزرگان ما مانند دو بال می مانند که ما مردم زنجان را به نام امام حسین(ع) و حسینی به دنیا معرفی می نماید.

موج رسا: امروز مردم با مشکلات اقتصادی روبرو هستند شما با توجه به ارتباطی که با مردم دارید بیشتر دردشان را احساس می کنید. چه انتظاری از مسئولان دارید؟

شبیری زنجانی: امروز مداحان و ذاکرین اهلبیت(ع) باید با تقوا و اخلاص، شور و شعوری که دارند از مردم عادی پیشی بگیرند و دردمندانه با نیت تفکر جهادی، از سوی مردم از مسئولان مربوطه مطالبه گری کنند  و برای مردم روشنگری و تبیین نمایند که باعث تشخیص راه درست آنان، از راه های نادرست باشند.

موج رسا: نقش ولایت فقیه را در حل بحران های اجتماعی چه میزان می دانید؟

شبیری زنجانی: گاهی وقت ها می گویم خدایا ما را در شناخت نعمت ها و سپاسگزاری ها به ناسپاسی گرفتار نکن. در شرایط سخت جامعه چه سیاسی، چه اقتصادی و چه اجتماعی هر التهابی که جامعه را در بر می گیرد این نقش ولی فقیه است که به جامعه آرامش میدهد. به قول آیت الله حسن زاده آملی که می فرماید گوشتان به دهان رهبر باشد چون ایشان گوششان به دهان حضرت حجت (عج) می باشد.

نقش ولی فقیه  یعنی دمیدن آرامش در روح جامعه اگرچه برخی سیاسیون ممکن است این همه فال  را به نام خود بزنند. البته طبیعی است رودخانه  رودخانه است با همه سرو صدایش، اما دریا هم با سکوت سنگینش، دریاست.

"از ذکر علی مدد گرفتیم ** آن چیزکه می شود گرفتیم**

در بوته آزمایش عشق** از نمره بیست صد گرفتیم"

موج رسا: روضه خواندن برای کدام شخصیت برایتان لذت بخش است؟

شبیری زنجانی: روضه خوانی برای اهلبیت (ع) همه تاثیر گذارند و همه اش گریه آور. یعنی انسان وقتی به طریق زندگانی معصومین و اهلبیت (ع) می نگرد، می بیند که همه در صبر و کمال و آرامش، اما ذره ای در رسالت خود کوتاهی نکرده اند.هم مدح‌شان آدم را به وجد می آورد و هم روضه‌شان دل هر آدم را می شکند.از اولین شهیده امامت و ولایت حضرت صدیقه طاهره (س) تا فراق حضرت حجت(عج) همه بر آدم سنگینی میکند و اثر گذار است. لیکن قربونش برم امام حسین (ع) را که نامش نمک روضه‌هاست.

"شادی برای تو غم عالم برای من** از ماه‌های سال محرم برای من"

موج رسا: چرا روضه خواندن از نوامیس امامان برای مداحان سخت است و همیشه از صاحب زمان (عج) و علما و بزرگان اجازه میگیرند؟

شبیری زنجانی: ما معتقدیم که امامان ما حاضر و شاهدند و برای روضه خوانی و در برخی روضه های اشدّ و سنگین باید از آنها اجازه گرفت و سلام اول ما هم در اول روضه دلیل بر حاضر بودن آنان می باشد. علما و بزرگان دین ما هم شاگردان این مکتبند و طبیعی است که از آنها اجازه گرفته شود تا دل آنان نیز بیشتر به درد نیاید.

موج رسا:حرف آخر...

شبیری زنجانی: ضمن عرض ادب و تعظیم به پیشگاه اهلبیت(ع) از همه اساتیدم بالاخص استاد عزیزم حاج  ولی الله کلامی که هم نقش بزرگی در پویایی و هیئات و ذاکرین اهلبیت (ع) شهر زنجان داشته اند، تشکر می نمایم. برای دوستانم موفقیت آرزو می کنم و در این فرصت از بردار بزرگم سید یعقوب شبیری نیز قدردانم که در فقدان مادر، در کنار پدر پیر و مهربان ارائه طریق نموده و هدایت گر خوبی برای حقیر بودند.

از بزرگترین رهنمودهای سید یعقوب که همیشه در گوش و جان این حقیر اثرگذار بوده و هست این است که همیشه می گوید یک مداح اهلبیت بیشتر از آنکه مشهور شود باید مقبول گردد.

با آرزوی تعجیل در فرج امام زمان (عج) و سلامتی رهبر عزیزمان وموفقیت دوستانم از خدا می خواهم که عاقبت همه ما را ختم بخیر بفرماید.

گفت‌وگو از علی الماسی