طرح ساماندهی طولانی ترین بازار ایران در دستان مشاور/ قلب تپنده اقتصاد زنجان، نیازمند ساماندهی مستمر است

به گزارش موج رسا; در استان زنجان آثار و ابنیه تاریخی هستند که پسوند "ترین‌ها" به آنها افزوده می‌شود که بازار زنجان از جمله این آثار ارزشمند تاریخی است که به عنوان طولانی ترین بازار سرپوشیده ایران نامید می شود.

بازار زنجان که از مجموعه‌ای تاریخی تشکیل شده است، در مرکز بافت قدیمی این شهر که روزگاری مشرف به دروازه قلتوق بود، قرار دارد.   بازار زنجان را طولانی‌ترین بازار ایران می‌نامند. این بازار که بر اساس اسناد تاریخی ساخت آن در سال 1205 قمری و در دوران آقامحمد خان قاجار آغاز شده، در سال 1213 قمری در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار به بهره برداری رسید و بعدها چندین سرا، مسجد، گرمابه و... به مجموعه بازار بالا که مشتمل بر بازار قیصریه، بازار بزازها، حجت الاسلام، امامزاده و عبدالعلی بیک است، افزوده شد.

بازار زنجان از نظر تولید و نوع فعالیت به 8 راسته تقسیم می‌شود که عبارتند از: راسته زرگرها، کفاش‌ها، بزازها، سراج‌ها و ... .این بازار دارای راسته‌ها، سراها، میادین، تیمچه‌ها، بازارها، دالان‌ها، مساجد، حمام‌ها، تکیه‌ها است و در خود 1000 باب مغازه جای داده است.

*ویژگی‌های معماری بازار تاریخی زنجان

گستردگی جغرافیایی بازار از یک سو و تنوع راسته‌ها، تعدد سراها و کاوانسراهای درون شهری در راسته های فرعی که هرکدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته از سوی دیگر ،همچنین وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه فرهنگی، اقتصادی، تاریخی و هنری در طول زمان و به فراخور اوضاع و شرایط حاکم بوده است.

هر سمت بازار و هر سرا و رسته‌ای حال و هوای خاص خود را دارد. با توجه به دوره تاریخی بازار زنجان که متعلق به دوره قاجار است شرایط معماری حاکم بر زمان در آن کاملا نمود دارد. راسته ها، حجره ها، چهار سوق‌ها، مساجد، سراها و کاروانسراهای درون شهری، گرمابه‌ها به شکل زیبا اجرا شده است.

فنون زیبایی که در شکل‌گیری بازار نقش بی بدیلی بازی می کنند کاربرد انواع طاق و قوس های هلالی، جناغی و ضربی، و گهواره‌ای در راسته‌های اصلی و فرعی است که مزین به آجر چینی هایی با طرح های مختلف هندسی خفته، راسته، حصیری، و بکارگیری آجر و کاشی به سبک قدیمی، و کاشی کاری به رنگ ها و طرح های قاجاری در سطوح خارجی و داخلی بنا ها، طاقنماها، طاق و قوس ها و همچنین ستون نماهای گلدانی،اوج این سبک‌های معماری و شیوه‌ها و نو آوری‌های تزئینی در اجزا و ارکان مساجد تاریخی زنجان مخصوصا مسجد جامع زنجان به ظهور رسیده است.

این مجموعه باتوجه به ویژگی‌های معماری و هنری آن ، پیوسته به عنوان کانون مهم تجاری، تاریخی، فرهنگی مورد توجه بازدید کنندگان شهر زنجان قرار گرفته است.

اما این روزها حال بازار زنجان خوب نیست و به همین دلیل جلسات مختلفی از سوی استاندار و مسئولان امر برگزار می شود تا مشکلات آن بررسی و حل شود.

*ساماندهی بازار زنجان اولویت است

"یحیی رحمتی" مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به وضعیت فعلی بازار زنجان، اظهار داشت: ساماندهی بازار زنجان، یکی از اولویت‌های این اداره‌کل است که با توجه به اولویت ها ساماندهی ها انجام می شود.

وی با بیان اینکه در طول سالیان گذشته نیز مرمت بازار تاریخی زنجان انجام و طرح های مختلفی اجرایی شده است، افزود: مرمت بازار زنجان به صورت مستمر در بخش‌های مختلف انجام می‌شود.

این مسئول از واگذاری ساماندهی بازار زنجان به  مشاور خبرداد و گفت: سهم دستگاه‌های اجرایی از قبل ساماندهی بازار زنجان، بعد از اینکه توسط مشاور طرح بررسی شد، ابلاغ شده و سهم‌ دستگاه‌ها بعد از برآورد هزینه توسط مشاور مربوطه، اعلام می شود. 

مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان زنجان با اشاره به برگزاری جلسات متعدد برای ساماندهی بازار زنجان، ادامه داد: سهم دستگاه‌ها در طرح جدید مشخص می شود تا ساماندهی به صورت مطلوب انجام شود.

رحمتی بازار را قلب تپنده اقتصاد زنجان عنوان کرد و بیان داشت: معتقدیم ساماندهی بازار باید به صورت مستمر انجام شود. 

*مرمت بازار تاریخی زنجان نیازمند طرح کلی است

"مهرداد سلطانی" معاون استاندار زنجان نیز پیش از این در کارگروه تخصصی بازار زنجان گفته بود: مرمت بازار تاریخی زنجان نیازمند طرح کلی شامل چند طرح کوچک است.  وی با بیان اینکه تهیه طرح برای تاسیسات، نورپردازی، کف ‌سازی و ایجاد ایستگاه‌ های سبک آتش باید در این طرح کلی دیده شود، افزود: مسائل حقوقی در مرمت بنای تاریخی بازار مطرح است که با پیشرفت و عملیاتی شدن طرح ‌های کوچک، می ‌توان به مرمت بازار تاریخی زنجان کمک کرد.  معاون استاندار زنجان ارتقای کیفیت کالبدی در بخش ‌های دارای مشکل و استحکام‌ بخشی و تقویت سازه را در زمینه مرمت بازار زنجان ضروری دانست و گفت: کانال تاسیساتی در مسیر بازار، باید به گونه ای طراحی و نصب شود که به ‌صورت دائمی مورد استفاده قرار گیرد.  سلطانی با انتقاد از گازکشی بدون مجوز برخی بازاریان، بیان داشت: گازرسانی به بازار باید با ویژگی اطفای حریق، سیستم آتش ‌نشانی، ایجاد ورودی هوای تازه و دودکش، طراحی و اجرایی شود.   گفتنی است، بازار زنجان به طول یک کیلومتر طولانی ترین بازار سرپوشیده ایران محسوب می شود که در عصر فتحعلی شاه قاجار و به دست عباس میرزا ساخته شده است.

مجموعه بازار قدیمی زنجان در سال 1374 از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با شماره 1440 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.//ن