دولت‌های غرب و شرق مخالف ملی شدن صنعت نفت ایران بودند/ خیانت‌های پهلوی به صنعت نفت کشور ضربه زد
مسعود بیات در گفتوگو با موج رسا; با بیان اینکه نفت یکی از منابع طبیعی کشور ایران به شمار می‌آید اظهار کرد: در زمان مظفرالدین شاه قاجار اولین قرارداد ایران با دولت انگلیس بسته شد.
وی افزود: از جمله این قرار‌دادها امتیازی که به موجب آن ویلیام ناکس دارسی حق انحصاری برای جستجو و بهره‌برداری از منابع طبیعی ایران از جمله نفت، گاز و آسفالت در مناطقی به وسعت سه چهارم مساحت کشور به مدت 60 سال به دست دولت انگلیس باشد.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان ابراز کرد: قرارداد ناکس دارسی هیچ سودی برای ایران نداشت و چنان انگیزه‌ای برای کشورهای اروپایی ایجاد نمی‌کرد که بر سر این منافع با ایران وارد جنگ شوند.
وی افزود: نیروهای سوخت کشی و کارخانه‌های صنعتی اروپا به ویژه انگلیس که قطب صنعتی بود از زغال سنگ سوز به نفت سوز تبدیل شد و در نتیجه این تغییرات جذاب انگیزه‌ای برای انگلیسی‌ها ایجاد شد.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان عنوان کرد: این تغییرات باعث شد بر سر مسئله نفت در خاورمیانه به ویژه ایران حساس شوند و این مسئله ادامه‌دار بود.
وی افزود: در ابتدای کار دولت ایران یک سری امتیازاتی را به کشورهای خارجی در زمینه نفت در حوزه قاجار داد ابتدای کار واقعا انگیزه استعماری نبود.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان بیان کرد: در ادامه احساس می‌شد که برای تامین بخشی از نوسازی‌ها در حوزه اقتصاد نیاز به زیرساخت‌ها است از آنجا که زیر ساخت‌ها قادر به تامین نبود مجبور به امتیاز دهی به کشورهای غربی شد.
وی افزود: این قضیه ادامه داشت تا زمان رضا شاه که به صورت نمایشی قرار دادی با انگلیس بسته شد و قرار شد نفت ایران و انگلیس نام گذاری شود.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان ادامه داد: رضاشاه برای اثبات اینکه خود یک مهره ضد انگلیسی است به عنوان نمایشی قرارداد مذکور را پاره کرد.
وی افزود: در دوران قاجار سیاست‌های خارجی که اصل حاکم بود بنام سیاست موازنه مثبت یاد می‌شود هر قرار دادی که با کشوری بسته شود متقابلا یک کشور قدرتمند دیگر می‌توانند برابر آن را بگیرد.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان تاکید کرد: در این زمینه اگر انگلیسی‌ها امتیاز نفت جنوب کشور را به دست می‌گرفتند شوری حق داشت امتیاز نفت شمال را به خود اختصاص دهد.
وی افزود: در همه حوزه‌ها دخالت‌های نابجا و سو استفاده‌گر کشورهای غربی و شرقی در سراسر تاریخ به چشم می‌خورد که اگر کشوری در ایران امتیازی داشت کشور دیگر برابر با آن را به خود اختصاص می‌داد.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان اذعان کرد: زمان پهلوی دوم در سال 1323 شاهد شکل‌گیری جبهه‌ای در کشور شد. جبهه‌ای که به کمک شهید فاطمی و مصدق شکل گرفت به نام جبهه ملی نامگذاری شد.
وی افزود: در روز 29 اسفند مصوب شد که صنعت نفت ملی شود دولت انگلیس بیکار ننشست تصور این را داشت که ایرانی‌ها نمی‌توانند این صنعت عظیم را به دست گیرند و آن را مدیریت کنند و محتاج دولت انگلیس خواهند بود.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان ادامه داد: هیئتی از طرف مجلس تحت عنوان هیئت خلعیت تعیین شد که مهدی بازرگان اولین نخست وزیر دولت موقت جمهوری اسلامی ایران منصوب شد و موفق شد عرض چند ماه به تمام امور سامان دهد.
وی افزود: امتیازات از دسترس انگلیس خارج شد و به دست متخصصین ایرانی افتاد. نهالی که توسط مدرس کاشته شد توسط نیروهای علاقمند به رشد ایران در مقطع جبهه ملی بود پرورش داده شد.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان عنوان کرد: بعد از کودتای 28 مرداد مصدق به احمد آباد تبعید شد و در آنجا به خاک سپرده شد.
وی افزود: اگر مدیریت درستی بر سر مسائل و نعمت‌های خدادادی در مملکت بود امروزه از خیلی جهات در صنعت نفت و پتروشیمی وابسته دولت‌های خارجی نبودیم و الان وضعیت بهتری داشتیم.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه زنجان ابراز کرد: هم اکنون به برکت وجود انقلاب اسلامی تولید و بهره‌برداری از محصولات و مصنوعات در کشور بالا رفته است و نفت خام فروخته نمی‌شود، دیگر وابستگی نسبت به غرب معنا ندارد.
وی افزود: اگر خیانتی که محمد‌رضا پهلوی بعد از 28 مرداد به ایران وارد نمی‌کرد و وابستگی به کشورهای غربی را پر رنگ جلو نمی‌داد اکنون در منطقه قطب مصنوعات ناشی از نفت و قطب صنعت پتروشیمی را داشتیم.
انتهای پیام/