۱۵ محصول کشاورزی در لیست الگوی کشت قرار دارند/ آغاز خرید حمایتی زیتون روغنی از ۲۶ آبان ماه در سطح کشور

به گزارش موج رسا; مجتبی خیام نکویی شامگاه روز گذشته در نشست خبری با خبرنگاران استان زنجان در پاسخ به سوالی در خصوص کشت محصولی همانند گوجه فرنگی که همواره مشکل بازریابی دارد اظهار داشت: بخشی از این مشکل با الگوی کشت در ارتباط است، چراکه حدود ۵۱ سال منتظر تهیه، تدوین، ابلاغ الگوی کشت به شکل فراگیر و در برگیرنده برای استان‌های کشور بودیم‌.

وی افزود: این اتفاق برای اولین بار در یک ماه اخیر رخ داد و ما وارد فاز اول اجزای الگوی کشت شدیم. با این حال یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های الگوی کشت این است که متناسب با نیاز در محصولات مختلف به ویژه در محصولات استراتژیک تولید باید طراحی شود.

این مسئول ادامه داد: متاسفانه در محصولات استراتژیک که بخشی تولیدات دام و طیور را نیز شامل می‌شود سالانه بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار ارز از کشور روانه خارج از کشور می‌شود اما این ظرفیت در داخل کشور وجود دارد.

خیام نکویی اذعان کرد: با اجرای الگوی کشت انتظار می‌رود تحولی در افزایش تولید به ویژه در محصولات استراتژیک با افزایش ضریب دانش فناوری در بخش کشاورزی را شاهد باشیم.

سطح زیر کشت متناسب با نیاز نبوده است

خیام نکویی با اشاره به اینکه سطح زیر کشت در سبزی، صیفی، گوجه، سیب‌زمینی هیچ زمان متناسب با سطح زیر کشت نبوده است، ادامه داد: در سال اجرای اول طرح تمام مشکلات مرتفع نمی‌شود‌.

وی یاداور شد: برای ایجاد مطلوبیت کشت؛ باید کشت های مورد نظر جذاب و اقتصادی شوند و برای جذابیت کشت نیز باید حمایت‌های مالی داشته باشیم در این راستا در حدود یک ماه پیش سند الگوی کشت تدوین شد و طبیعتا قابلیت لحاظ کردن بودجه در سال اول اجرای طرح در بودجه اعتبارات دولت میسر نشد اما در صورتی که این امکان مهیا شود و ۳۵ همت در نظر گرفته شود بسیاری از امور محقق خواهد شد.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور با اشاره به اینکه بحث بازار و نظام توزیع از بحث الگوی کشت جدا است گفت: متاسفانه نظام توزیع در کشور مشکل دارد. اما بخشی از مشکلات با حل مسائل نظام توزیع قابل حل است.

۱۵ محصول در لیست الگوی کشت قرار گرفته‌اند

وی تصریح کرد: الگوی کشت چند ویژگی مهم از جمله تمرکز بر روی کشت محصولی خاص و استراتژیک را فراهم می‌کند، در الگوی کشت ۱۵ محصول که ۹۰ درصد از سطح زیر کشت را به خود اختصاص می‌دهد متمرکز شده‌ایم. خوشبختانه از این ۱۵ محصول در استان زنجان ۱۳ محصول کشت می شود که ۹۰ درصد از سطح زیر کشت را به خود اختصاص داده‌ است.

خیام نکویی گفت: اگر تمرکز خوبی بر روی استان زنجان شود قابلیت اینکه با محدود کردن سطح زیر کشت آبی، شاهد افزایش تولید نسبت به شرایط موجود باشیم وجود دارد.

این مسئول بیان کرد: یکی از اهداف در اصلاح الگوی کشت صرفه‌جویی در مصرف آب است، در حال حاضر میزان مصرف آب در بخش کشاورزی ۷۲ میلیارد متر مکعب است که پیش بینی شده هر سال با اصلاح الگوی کشت ۳ میلیارد متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی شود و حتی بعد از ۴ سال این میزان به ۶۰ میلیارد متر مکعب کاهش یابد.

صرفه جویی ارزی ۲.۲ میلیارد دلاری با اجرای الگوی کشت

وی گفت: یکی دیگر از رویکردها در اجرای الگوی کشت صرفه جویی ارزی است، اگر سند الگوی کشت در سال اول به خوبی اجرا شود ۲.۲ میلیارد دلار برای کشور صرفه ارزی خواهد داشت.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور در پاسخ به سوال موج‌رسا مبنی بر اینکه چرا در زمان حاضر که محصول پیاز منطقه شمال غرب کشور در حال برداشت است بر روی این محصول عوارض صادراتی قرار داده شده است؟ چرا عوارض صادراتی محصولی همچون پیاز یا سیب‌زمینی در همان ابتدای زمان کشت محصول که فروردین ماه است توسط وزارت جهاد کشاورزی؛ قرار داده و ابلاغ نمی‌شود تا کشاورز محصولی همچون پیاز را مورد کشت قرار ندهند؟ چرا با وجودی که در شهرستان خدابنده امکان صادرات ۴۰ هزار تن سیب زمینی وجود دارد اما با عوارض صادراتی ضربه مهلک به کشاورزی وارد می‌شود چراکه اثر گذار بر میزان صادرات خواهد بود گفت: بحث عوارض صادراتی محصولات کشاورزی در قرارگاه امنیت غذایی مطرح شده و پیشنهاداتی در این رابطه داده شده است، این مسئله به افرادی که در این خصوص تصمیم گرفته‌ است در ارتباط بوده و مسئول امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی باید پاسخ دهد و بنده در این ارتباط پاسخی ندارم.

وی در پاسخ به دیگر سوال موج‌رسا که آیا در الگوی کشت تدوین شده با این که مقرر شده تا ۱۵ محصول در کشور و ۱۳ محصول در استان را تحت پوشش قرار دهد، برای محصولی همچون پیاز، لوبیا، گوجه، ذرت علوفه‌ای و ... قیمت گذاری مشخص وجود دارد یا خیر؟ تا کشاورز بدون تلقین جهاد کشاورزی خود اقدام به انتخاب محصول و کشت نماید گفت: برای اجرای الگوی کشت در سال اول ۳۵ هزار میلیارد تومان نیاز است، اما چرا باید موضوعی که مطرح شد عملی شود؟ پیش‌بینی ما این است در الگوی کشت ما کشت قرار دادی داشته باشیم و بذر و کود، سم را در اختیار کشاورز قرار دهیم و پولی از بابت آن دریافت نکنیم در پایان بعد از تولید مبلغ را کسر کنیم به عبارتی کشاورز بدون دغدغه تولید را انجام دهد.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور ادامه داد: برای اولین بار در کشور کشت قراردادی در برخی محصولات آغاز شده و ما در حال ارزیابی هستیم و این امر به عنوان یک ابزار تحقق سند الگوی کشت می‌باشد اما نیاز به منابع مالی پیش‌بینی شده وجود دارد. در سال ۱۴۰۲ می‌توان گفت این منابع را پیش‌بینی خواهیم کرد اما امسال که در وسط سال قرار داریم و بند نهایی شده است، طبیعتا با گستردگی بهره‌برداران نمی‌توان تصمیم دقیق گرفت. 

خیام نکویی در پاسخ به دیگر سوال موج‌رسا مبنی بر اینکه تولید محصول زیتون در استانی همچون زنجان که یکی از بزرگترین تولید کننده های زیتون در کشور بوده و امسال تولید چندین برابر شده است، چرا بعد از گذشت ماه‌ها هنوز خرید حمایتی زیتون آغاز نشده است، اذعان کرد: نمیتوان بلافاصله بعد از اینکه یک محصول افزایش ظرفیت تولید داشت سریعا برای خرید حمایتی آن تصمیم و آن را عملی کرد. 

وی ادامه داد: دیدید در خرید گندم با تاخیر پرداخت در بخشی از کشور مواجه شدیم و گندمکاران با تاخیر هزینه گندم خود را دریافت کردند چراکه پیش بینی این مقدار را نداشتیم. بنابراین نیازمند مبلغ قابل توجهی هستیم اما بر روی این موضوع که راهکاری اندیشده شود و این محصول به صنایع تبدیلی، همانند روغن و سایر فراروده‌ها تبدیل شود در دستور کار معاون باغبانی قرار گرفته است.

آغاز خرید حمایتی زیتون روغنی از ۲۶ آبان ماه در کشور

خیام نکویی خاطر نشان کرد: کمیته‌ای که مسائل مربوط به زیتون را انجام می‌داد اعلام کرده است از ۲۶ آبان ماه در صورتی که قیمت روغن زیتون به پایین تر از ۱۵۰ هزار تومان برسد خرید حمایتی زیتون روغنی را خواهد داشت، طبیعتا چون این رقم اعلام شده قیمت زیتون پایین‌تر نخواهد آمد.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور در پاسخ به دیگر سوال موج‌رسا که چرا چندین سال است در استان زنجان ۱۰ هزار نفر در صف دریافت تراکتور هستند اما این امر محقق نشده است، پاسخی نداشت.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور در پاسخ به سوالات دیگر خبرنگاران اذعان کرد: یکی از مطالبات رئیس جمهور از مجموعه وزارت جهاد کشاورزی غذای سالم، ارزان، با کیفیت خوب است که باید در اختیار مردم قرار گیرد.

اثرات منفی خرد شدن اراضی کشاورزی

وی افزود: برای ارزان شدن باید هزینه‌های تولید کاهش یابد، یکی از عوامل که هزینه تولید را پایین می‌اورد کشت در سطح وسیع است.

این مقام مسئول با بیان اینکه قانون ارث در زمین‌های ایران وجود دارد و سبب خرد شدن اراضی کشاورزی شده است، بیان کرد: با این اقدام هزینه تولید بالا رفته و زمین ها به سمت تغییر کاربری می‌رود. و عملا بخش کشاوری و امنیت غذایی به خطر می‌افتد.

خیام نکویی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین چالش های بخش کشاورزی که امنیت غذایی را با مخاطره رو به رو کرده است تکه شدن اراضی کشاورزی است.

فعالیت ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار نفر بهره‌بردار کشاورزی در کشور

وی در خصوص عدم حضور محققان کشاورزی درکنار کشاورزان یادآور شد: در مجموعه وزارت جهاد کشاورزی قانونی وجود دارد و تعدادی از کارشناسان اطلاعات مربوطه را به کشاورزان منتقل می‌کنند. اما ۴ میلیون و ۹۰۰ هزار بهره‌بردار در حال حاضر در کشور فعال است. انتقال یافته‌ها به بخش کشاورزی گستردگی وسیعی را می‌طلبد با این حال ۳۱ استدیو شبکه برکت در مجموعه آموزش و ترویج افتتاح شده است که یکی از مدرن‌ترین شبکه‌ها در استان زنجان است.

وی یاداور شد: در حال حاضر مرکز تحقیقات به بیش از ۵۰۰ نقطه در کشور متصل است و بخشی از ترویج یافته‌ها به بهره‌برداران اموزش داده می‌شود. 

۷۰ درصد بهره‌برداران کشاورزی بی سواد هستند

این مسئول با بیان اینکه ۷۰ درصد بهره‌برداران یا بی‌سواد مطلق و یا کم سواد هستند اذعان کرد: ۳۵ درصد کشاورزان بی سواد مطلق هستند و ۳۴ درصد نیز کم سواد هستند و تنها ۴ درصد تحصیلات تکمیلی در بخش کشاورزی دارند. 

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور با اشاره به اینکه انتقال دانش به فردی که سواد ندارد کار سخت و دشواری است، گفت: میانگین سنی بهره‌برداران در بخش کشاورزی ۵۲.۸ سال است یعنی قسمت اعظمی از فعالیت خود را انجام داده اند و به لحاظ مفید بودن شاید تنها ۱۰ سال دیگر در بخش کشاورزی مفید باشند.

نگران کشاورزی در آینده هستیم

وی بیان کرد: برای رفع این مشکل و تقویت بخش کشاورزی ۴۲ هنرستان امسال در بخش کشاورزی بازگشایی شد و ۶ هنرستان دخترانه و ۳۶ هنرستان پسرانه دایر شد. این هنرستان‌ها به گونه‌ای است که فرزندان روستایی جذب هنرستان‌های کشاورزی شوند و بعد از اتمام درس وارد دوره تکنسین عملی کشاورزی شوند و با پایان دوره به ادامه شغل پدری بپردازند.

خیام نکویی اشاره کرد: کشاورزان به لحاظ سنی افزایش سن دارند و جایگزینی برای این افراد نیست اما امیدواریم تحول در این حوزه ایجاد شود.

وی در خصوص بکارگیری اعضای هیئت علمی دانشگاهای کشاورزی نیز بیان کرد: به دنبال راهکاری هستیم تا از ظرفیت اعضای علمی در حل مشکلات اولویت دار کشاورزی به ویژه مشکلات استان‌های مختلف استفاده کنیم.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور گفت: اعلام آمادگی کرده‌ایم که ۴۰۰ پایان نامه ارشد و دکتری در موسسات پژوهشی مرکز تحقیقات؛ در خصوص اولویت‌های موجود می‌توانند مطالعات خود را اغاز کنند و اگر دانشگاه زنجان بخواهد به موضوعاتی در خصوص اولویت های کشاورزی استان بپردازند مرکز تحقیقات استان حمایت مالی لازم را خواهد داشت.

نظام توزیع در کشور مشکل دارد

وی در پاسخ به دیگر سوالی مبنی بر عدم برداشت گوجه در یکی از دشت‌های استان زنجان گفت: نمی توانم صرفا بر روی این موضوع خاص توضیح خاصی را بدهم و باید شرایط سنجیده شود اما متاسفانه نظام توزیع در کشور مشکل دارد و نظام توزیع مطقنی موجود نیست. و این موضوع در ارتباط با نارنگی شمال کشور نیز وجود دارد. 

خیام نکویی با بیان اینکه در سطح استان زنجان میزان گوجه مورد کشت که پیش بینی شده ۵ هزارو ۴۰۰ هکتار است، افزود: همین مقدار در سطح استان کشت می‌شود و نگرانی نباید وجود داشته باشد و تنها مشکل به نظام توزیع باز می گردد. اما اگر بیشتر از این سطح کشت شود مشکل بیشتر ایجاد خواهد شد.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور در پاسخ به سوال دیگری در رابطه با اینکه آیا واقعا تضمینی برای اجرای الگوی کشت در کشور وجود دارد یا خیر اذعان کرد: آنچه به ذهن می‌رسیده تا بعد از نیم قرن الگوی کشت اجرایی شود تمام تمهیدات اندیشیده شده است اما آیا اتفاقاتی در مسیر کار خواهد افتاد یا نه؟ باید گفت بله امکان تغییر وجود دارد.

وی ادامه داد: موضوع الگوی کشت صرفا مربوط به وزارت جهاد کشاورزی نیست، و الگوی کشت فرادستگاهی بوده که راس آن وزارت جهاد کشاورزی است به همین دلیل رئیس کارگروه ملی الگوی کشت، معاون اول رییس جمهور می‌باشد و در استان ها نیز به ریاست استاندار واگذار شده است. بنابراین برای تحقق الگوی کشت از همه ظرفیت‌های دولت همانند وزارت نیرو، صمت و سایر وزارتخانه‌ها استفاده خواهیم کرد.

معضلی به نام خام فروشی گیاهان دارویی در کشور

خیام نکویی در خصوص دیگر سوالات خبرنگاران اذعان کرد: ۲ هزارو ۳۰۰ گونه گیاهی در سطح کشور وجود دارد که تقریبا ۲۰ درصد از مجموعه این گیاهان، دارویی هستند.

رئیس مرکز تحقیقات، اموزش و ترویج کشاورزی کشور با اشاره به اینکه معضلی به نام خام فروشی گیهاهان دارویی در کشور وجود دارد، گفت: کل زنجیره فراوری گیاهان دارویی در کشور وجود ندارد.

رئیس مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور گفت: مشکل ما در گیاهان دارویی این است که پالایشگاه گیاهان دارویی در کشور وجود ندارد البته اخیرا مجموعه اقداماتی انجام شده و مجموعه‌ای در استان خراسان رضوی راه‌اندازی شده است.

 ۲۵ گونه گیاهان دارویی در کشور می‌تواند جایگزین صادرات نفت شود

وی بیان کرد: مشکل کشت گیاهان دارویی وجود ندارد و ۲۵ گونه از گونه‌های گیاهی کشور کاملا اقتصادی است و می‌تواند جایگزین بخشی از صادرات نفت شود و ثروت ملی ایجاد کند. اما متاسفانه فرایندی که بتواند ماده خام را پردازش و به محصول تبدیل کند وجو ندارد، و در حال حاضر در گیاهان دارویی خام فروشی وجود دارد.

خیام‌نکویی یاداور شد: ماده خام به خارج از کشور رفته، فرایند سازی بر روی آن انجام می‌شود و با ۲۰ برابر ارزش افزوده به کشور باز می‌گردد.

وی عنوان کرد: به دنبال جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی بوده‌ایم و خوشبختانه سه نفر در حال حاضر به انجام فرایند پالایشگاه وارد شده‌اند، با این وجود در حال مذاکره هستیم و تا پایان امسال حداقل یکی دو مورد پالایشگاه گیاهان دارویی در کشور یا راه‌اندازی و یا اغاز به احداث در سال آینده خواهند کرد.

 سیاست دولت سیزدهم حمایت از توسعه کشت گیاهان دارویی است

رئیس مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی کشور گفت: سیاست دولت سیزدهم حمایت از توسعه کشت گیاهان دارویی، رسیدن به گیاهان با پایه دارویی است چراکه استقبال مردمی بسیار بالا است. 

وی تاکید کرد: اگر در این حوزه دانش‌آموختگان در حوزه گیاهان دارویی ورود کنند ما می توانیم این دانش را به رایگان در اختیار دانش‌آموختگان قرار دهیم و بعد از تجاری سازی از آنان استفاده کاربردی داشته باشیم./ب