بازار تاریخی زنجان طولانی ترین بازار مسقف ایران تجلی تاریخ، اصالت و هنر

به گزارش موج رسا; معمولا در سفر به هر شهر در کنار بازدید از جاذبه هایش سراغی هم از بازار آن شهر می گیریم، جایی که با گشتی در آن می توان از نزدیک فرهنگ محلی ها را دید و اجناسی متنوع و را پیدا کرد که در جاهای دیگر به سختی پیدا می شوند.

در شهرهای مختلف ایران بازارهای سنتی زیادی وجود دارد که قدمتشان به صدها سال قبل برمی گردد و همچنان با معماری زیبایشان قلب تپنده شهر هستند. با رفتن به این بازارها همهمه، هیاهو و جریانی از زندگی را می بینید که به بازار حال و هوایی خاص بخشیده اند و بودن و چرخ زدن در آن را لذت بخش تر کرده اند.

طولانی ترین بازار مسقف ایران

در این بین بازار زنجان نیز یکی از مهم‌ترین و زیباترین مجموعه‌های تجاری استان زنجان محسوب می‌شود که در قلب بافت قدیمی و مشرف به دروازه قلتوق دروازه جنوبی شهر زنجان قرار دارد. این بازار به عنوان طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران، نمادی زیبا و بی‌بدیل از هنر و معماری است که طی تاریخ همواره اصالت خود را حفظ کرده است.

 بازار زنجان در سال ۱۲۰۵ توسط آقا محمدخان قاجار در زمینی به مساحت ۱۵ هکتار ساخته شده است که ۵ هکتار از بازار زنجان به فعالیت‌های اقتصادی اختصاص دارد. بازار زنجان از گذشته‌های دور تاکنون محل مناسبی برای برخورد آرا و افکار اجتماعی بوده و همواره نقش ممتاز و برجسته‌ای در حفظ آداب و رسوم ملی و مذهبی داشته است.

راسته مسگر ها

بازار زنجان از نظر تولید و فعالیت به ۸ راسته تقسیم می‌شود که عبارتند از راسته زرگرها، کفاش‌ها، مس گرها بزازها، سراج‌ها و تکیه‌ها که حدودا یک هزار مغازه را در خود جای می‌دهد.

این بازار از دو قسمت به نام بازار بالا و بازار پایین تشکیل شده است که بازار پایین در گذشته محل داد و ستد رایج و طبیعی بود و از طریق دو کاروانسرا، مردم تولیدات محلی و محصولات روستاهای اطراف زنجان را به فروش می‌رساندند.

سرای ملک

با این حال سرای ملک و گلشن از جمله سراهای این بازار به شمار می‌آیند که در سال ۱۳۴۵ مرمت و بازسازی شدند و همچنین دو مسجد مهم آقا شیخ فیاض و میرزایی نیز در این قسمت از بازار پایین قرار دارند.

بازار دوم هم به بازار بالا شهرت دارد که از مهمترین مراکز اقتصادی و تجاری شهر زنجان به شمار می‌آید، تنوع تولید و عرضه کالا و خدمات جانبی در این بازار به وضوح دیده می‌شود.

بازار قیصریه

بازار قیصریه در مجموعه بازار زنجان یکی از فعال‌ترین محورهای بازار به شمار می‌آید که در آن اجناس لوکس و کالاهای گرانبها به فروش می‌رسد.

سفره خانه سنتی حاج داداش

سفرخانه‌ی سنتی که اکنون در مرکز بازار قدیمی زنجان واقع شده ۱۰۰ سال پیش به عنوان حمام از آن استفاده می‌شد که در حال حاضر تغییر کاربری داده و به محلی جهت پذیرایی از گردشگران و اهالی شهر زنجان تبدیل شده است.

گستردگی جغرافیایی بازار از یک سو و تنوع راسته‌ ها، تعدد سراها و کاوانسراهای درون شهری در راسته های فرعی که هرکدام به نامی و به فعالیتی خاص اختصاص یافته از سوی دیگر، همچنین وجود مساجد فراوان گویای پویایی این مجموعه فرهنگی، اقتصادی، تاریخی و هنری در طول زمان و به فراخور اوضاع و شرایط حاکم بوده است.

هر سمت بازار و هر سرا و رسته‌ ای حال و هوای خاص خود را دارد. با توجه به دوره تاریخی بازار زنجان که متعلق به دوره قاجار است شرایط معماری حاکم بر زمان در آن کاملا نمود دارد.

بازار زنجان با توجه به قرار گرفتن این شهر در مسیر راه‌های تجارتی شرق – غرب، در امتداد مسیر قزوین – تبریز ایجاد شده و متصل کننده دروازه قزوین به دروازه تبریز می‌باشد . از سوی دیگر به‌دليل ارتباط بسیار قوی زنجان با مناطق مرکزی از طریق کردستان و همینطور نیاز روستائیان اطراف به‌ویژه در بخش‌های جنوبی منطقه در استفاده از مسیر ارتباطی عمده شرق – غرب، بازار زنجان از اهميت بسيار زيادي برخوردار بوده است.

این مجموعه در طول تاریخ خود تبدیل به یکی از یادمانهای ارزشمند هنری و معماری دوران قاجار در استان زنجان شده و در فهرست آثار ملی کشور نیز به ثبت رسیده است.

فروشگاه صنایع دستی شاخص

با وجود چنین اثر تاریخی با اصالتی در استان، از گردشگرانی که وارد استان زنجان و شهر زنجان می شوند دعوت می‌شود تا برای ساعاتی وارد بازار زنجان شوند و علاوه بر بازدید از سراهای این بازار تاریخی و دیدن زیبایی های این بازار، از خرید صنایع دستی شاخص این استان که بیشتر شامل مس، ملیله، چاروق و چاقو که حاصل هنر دست هنرمندان زنجانی است لذت ببرند./ب