تیری که به سنگ خورد/ توقف مزایده بدون ضابطه معادن توسط دولت در دقیقه نود از سوی دستگاه قضایی

به گزارش موج رسا; اواخر اردیبهشت سال جاری بود که خبر مزایده عمومی حدود 6 هزار معدن در سطح کشور در رسانه‌ها منتشر شد.

بر این اساس و طبق ابلاغیه سرپرست معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، مزایده عمومی حدود 6 هزار معدن در سطح کشور آغاز و اطلاعات مربوط به زمان و مستندات مورد نیاز برای شرکت در مزایده نیز اعلام شد.

انتشار این خبر و مزایده بی‌ضابطه آن هم در روزهای پایانی دولت دوازدهم، واکنش متولیان و دغدغه‌مندان را به دنبال داشت. برای مثال؛ علیرضا جراحی، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی زنجان در گفت‌وگویی در 13 تیر به خبرنگار موج رسا؛ گفت: دولت باید علت معدن‌پاشی بی‌ضابطه در روزهای پایانی را شفاف اعلام کند.

وی با اشاره به واگذاری معادن در روزهای پایانی دولت گفت: وزارت صمت و مدیران استانی صمت باید روند واگذاری معادن، قیمت‌ها و استعلام از نفرات را به صورت شفاف اعلام کنند تا تجربه تلخ گذشته تکرار نشود.

جراحی اظهار داشت: چند وقتی است که بحث واگذاری معادن توسط دولت، پیگیری می‌شود و طبق آخرین خبرها قرار است 30 درصد معادن کشور بدون مزایده، واگذار شود.

وی با بیان اینکه 30 درصد معادن کشور حدود 6 هزار معدن می‌شود، خاطرنشان کرد: این اقدام در حالی صورت می‌پذیرد که دولت در روزهای پایانی خود، معدن‌پاشی می‌کند.

جراحی با بیان اینکه سوال مهم این است که چرا این واگذاری‌ها الان و در روزهای پایانی دولت انجام می‌شود، افزود: تجربه خصوصی‌سازی سال آخر دولت دهم و بلایی که بر سر کشور آورد، ثابت کرد که چنین واگذاری‌ها و به اصطلاح اقدامات دقیقه نودی و عجولانه بیش از اینکه به نفع کشور باشد به ضرر کشور است.

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی زنجان با بیان اینکه متاسفانه فسادها و رانت‌های مختلف و متعددی در قالب خصوصی‌سازی مشاهده کردیم، گفت: اقدامات عجولانه و دقیقه نودی، هیچ وقت عاقبت خوشی نداشته که متاسفانه این را در ماه‌ها و روزهای پایانی دولت دوازدهم نیز شاهد هستیم.

وی افزود: متاسفانه واگذاری معادن در استان زنجان هم اتفاق می‌افتد و بخشی از معادن زنجان قرار است که بدون مزایده، واگذار شود.

جراحی اظهار داشت: سوال و درخواست اول ما به عنوان جنبش دانشجویی این است که چرا این معدن‌پاشی‌ها به صورت بی‌ضابطه و در این برهه از زمان و آن هم به صورت عجولانه و غیرشفاف انجام می‌شود؟

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی زنجان خاطرنشان کرد: درخواست اصلی جنبش دانشجویی این است که دادستان استان به این موضوع، ورود پیدا کرده و اجازه چنین واگذاری‌های غیرشفاف داده نشود.

جراحی تاکید کرد: اگر هم قرار است واگذاری انجام شود حتماً باید تحت نظر کامل دستگاه‌های نظارتی و به صورت کاملاً شفاف صورت پذیرد.

وی ادامه داد: همانطور که گفته شد چنین واگذاری‌ها حسب تجربه، صورت و عاقبت خوشی نداشته و ضروری است که دادستان استان به عنوان مدعی‌العموم به مساله واگذاری معادن، ورود پیدا کند.

*‌ ورود مجلس به واگذاری دقیقه نودی برخی معادن

بعد از واکنش بسیج دانشجویی به موضوع مزایده معادن بود که مصطفی طاهری، نماینده مردم زنجان و طارم و عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس زنجان؛ با اشاره به واگذاری برخی معادن کشور در روزهای پایانی دولت دوازدهم گفت: متاسفانه در اواخر دولت تدبیر و امید، شاهد برخی واگذاری‌های هستیم که مجلس تا حدی می‌تواند مقابل برخی واگذاری‌ها ایستادگی کند.

وی با اشاره به واگذاری برخی معادن کشور توسط دولت تدبیر و امید آن هم در روزهای پایانی و به صورت عجولانه اظهار کرد: متاسفانه در اواخر دولت شاهد حرکت‌هایی از سوی دولت تدبیر و امید هستیم که این تصمیمات می‌تواند آسیب جدی به دولت جدید وارد کند.

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی افزود: این گونه اقدامات دولت آن هم در اواخر روزهای کاری، یک آسیب و حراج به اموال دولت است که سرمایه‌های دولت را با قیمت کم، واگذار می‌کنند این در حالی است که در این رابطه پیگیری‌هایی انجام شده است.

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در معادن و سهام عدالت هم چنین اتفاقی افتاده که با واگذاری به هیات‌های استانی شاهد سهل‌انگاری‌هایی در واگذاری‌ها هستیم، گفت: متاسفانه دولت، تمام سقف تنخواهی که می‌تواند از بانک مرکزی دریافت کند را در حال پُر کردن است و این در حالی است که به محض تحویل دولت، دولت جدید با مشکل مواجه خواهد شد.

نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برخی از این موارد از طریق کمیسیون صنایع، کمیسیون اصل ۹۰ و نماینده‌های مجلس در حال پیگیری و در دست بررسی است، اظهار کرد: تسلط مجلس بر روی دولت، یک اشرافیت حداکثری نیست که با کوچکترین کار یا حرکت مشخص شود چرا که باید برای مشخص شدن، فرآیند خودش را طی کند اما در هر حال مجلس فعال است و قطعا بخشی را می‌تواند پیگیری کند چرا که موارد زیاد است‌.

*‌ بخشنامه معاون دادستان کل کشور برای ممنوعیت مزایده معادن توسط دولت

پیگیری‌ها تا جایی ادامه داشت که معاون دادستان کل کشور در روز گذشته (16 تیر) بخشنامه‌ای مبنی بر ممنوعیت مزایده معدن توسط دولت ثادر کرد.

به گزارش خبرگزاری تسنیم؛ سعید عمرانی، معاون قضایی دادستان کل کشور از صدور بخشنامه به دادستانی‌های استان‌های سراسر کشور برای ممانعت از مزایده گذاشتن معادن از سوی دولت کنونی خبر داد.

وی عملکرد دولت کنونی در خصوص برخی تصمیمات اقتصادی را مورد انتقاد قرار داد و با اعلام به هشدار کابینه آینده از مقروض بودن دولت بعد که ماه آینده تشکیل خواهد شد خبر داد.

عمرانی با بیان اینکه در مدت زمان یک ماهه تا تشکیل دولت جدید واقعاً نگران هستم، اظهار داشت: بعضی می‌گفتند که دولت را با خزانه خالی تحویل گرفته‌اند و من می‌گویم این سید خدا (آیت‌اله رئیسی، رئیس‌جمهور منتخب مردم) ‌خزانه‌ای را تحویل می‌گیرد که فقط یک قلم بدهی آن 500 هزار میلیارد تومان اوراق قرضه است.

وی افزود: نگران این هستم که این دولت با روش‌هایی که اتخاذ کرده، ذخایر ما را خالی کند.

معاون قضائی دادستان کل کشور با اشاره به برگزاری مزایده فروش معادن از سوی دولت، گفت: وقتی از موضوع مطلع شدم، بخشنامه‌ای را به صورت دستی آماده کردم و به دادستان‌ها در مراکز استان‌ها فرستادم و گفتم؛ دولت با عجله، معادن تمام کشور را در مزایده گذاشته است و ورود کنید و تا تشکیل دولت جدید اجازه ندهید این اتفاق بیفتد.

وی با تاکید بر اینکه در مدت یک ماه باقی‌مانده تا تشکیل دولت آینده باید از اوضاع مراقبت کنیم، خاطرنشان کرد: همه دوستانی که به خصوص در حوزه قضائی مسئولیت دارند، شب‌ها هم نباید بخوابند. الان وضعیت طوری است که می‌آیند اراذل و اوباش را به

طور غیررسمی برای آتش زدن مراکز دولتی اجیر می‌کنند. همکارانی که به پرونده‌های امنیتی رسیدگی می‌کنند، می‌گویند 10 اوباش را دستگیر کرده‌اند که در قبال دریافت پول، مراکزی که از آن‌ها خواسته شده بود را به آتش کشیده‌اند.

*‌ دولت با این کار می‌خواست معادن را از دست متخصصان گرفته و به پولدارها بدهد

رضا کشاورزی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان نظام مهندسی معدن ایران، امروز به خبرنگار موج رسا؛ گفت: نظر شخصی بنده این است که بهتر بود مزایده معادن در فاصله 2 ماه مانده به پایان کار دولت دوازدهم، انجام نمی‌شد.

وی با بیان اینکه محدوده‌ها و پهنه‌های معدنی بیش از 7 سال در دست همین دولت بوده و کاری در این مدت انجام نشده است، اظهار داشت: ناگهان در فاصله 2 ماه تا پایان کار دولت، همه محدوده‌های و پهنه‌ها را آزاد کرده و با فعل و انفعالاتی، مزایده را انجام می‌دهند که به دور از واقعیت است.

کشاورزی خاطرنشان کرد: سوال مهم و اصلی تمام معدنکاران و فعالان معدنی این است که به چه عنوان و با چه پارامتری 25 امتیاز مورد نیاز برای شرکت در مزایده از لحاظ صلاحیت فنی و مالی را به 50 امتیاز افزایش داده و 2 برابر کرده‌اند و همچنین مبلغ 30 میلیون تومان تضمین شرکت در مزایده را به 500 میلیون تومان افزایش داده‌اند؟!

معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان نظام مهندسی معدن ایران با بیان اینکه دوستان در پاسخ این سوال اعلام می‌کنند، افزایش برای این است که کسانی که کُننده کار بوده و توانایی مالی خوبی دارند بتوانند در مزایده شرکت کنند در حالی که این خلاف آن چیزی است که می‌خواست اتفاق بیفتد.

وی با بیان اینکه باید مشخص شود که دولت 500 میلیون تومان را چه زمانی پس خواهد داد و کارهای اکتشافی و هزینه‌های معدن در چه زمانی انجام می‌شود، اظهار داشت: هزینه‌های معدن از زمان صدور پروانه اکتشاف، شروع می‌شود و 500 میلیون تومان نیز وقتی که پروانه اکتشاف می‌خواهد صادر شود باید پس داده شود و هیچ تصمینی برای اینکه کسی با 500 میلیون تومان بیاید کار کند، وجود ندارد.

کشاورزی با بیان اینکه چنین مزایده‌ای، نوعی رانت ایجاد می‌کند افزود: در این صورت، کسانی که پول دارند، معادن را می‌گیرند و وقتی پروانه اکتشاف را گرفتند، دولت موظف است هزینه تضمین را پس دهد و در نتیجه، کسانی که معدنکار بوده و یا فارغ‌التحصیلان و متخصصانی که پول ندارند و البته تعدادشان هم خیلی زیاد است باید دست خالی بمانند.

*‌ بهتر بود در این مزایده به جای صلاحیت فنی – مالی از عبارت صلاحیت مالی استفاده می‌کردند

معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان نظام مهندسی معدن ایران با بیان اینکه بهتر بود در این مزایده به جای صلاحیت فنی – مالی از عبارت صلاحیت مالی استفاده می‌کردند، گفت: در این صورت ما هم قبول می‌کنیم و به فارغ‌التحصیلان و متخصصان معدن می‌گوییم که حقی در این خصوص ندارند ضمن اینکه از طرفی هم دلال‌بازی بیشتر می‌شود چون افراد خاصی می‌توانند صاحب معدن شوند.

وی با بیان اینکه وزیر صمت از مزایده 6 هزار معدن سخن می‌گوید، اظهار داشت: باید توضیح دهند که این 6 هزار معدن چرا تاکنون راکد بودند؟

کشاورزی با بیان اینکه بارها برداشتن موانع تولید را متذکر و یادآور شدیم، خاطرنشان کرد: یکی از مواردی که سبب راکد ماندن معادن شده بود، بخشنامه‌های وزارت صمت است و متاسفانه تمام تقصیرها را گردن بهره‌برداران می‌اندازند در حالی که بهره‌برداران، کار می‌کنند و بخشنامه‌های صادره وزارت صمت، اجازه کار به بهره‌برداران را نمی‌دهد و در واقع این وزارت صمت، منابع طبیعی و محیط زیست هستند که سدّ راه بهره‌برداران شده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه اگر این موانع را بردارند، هیچ معدنی راکد نمی‌ماند. تصریح کرد: وزرات صمت، بخشنامه‌های متعددی صادر می‌کند که هیچکدام همپوشانی با یکدیگر ندارند و باعث راکد شدن معادن می‌شوند و متاسفانه این‌ها را نمی‌گویدن و ناگهان در فاصله چند ماه مانده به پایان کار دولت می‌گویند که 6 هزار معدن راکد داریم که همه آن‌ها محدوده بلوکی بودند.

کشاورزی با بیان اینکه از طرف دیگر، آزادسازی پهنه‌ها را داریم، افزود: هدف از ایجاد پهنه‌ها این بود که مناطق مستعد را شناسایی کنیم و آن کسی که پهنه‌ها را مطالعه می‌کند 250 کیلومتر برای خودش بردارد و باقیمانده را به سرمایه‌گذاران داخلی یا خارجی بدهند تا در آنجا سرمایه‌گذاری کند.

وی ادامه داد: متاسفانه اکنون پهنه‌هایی که مطالعه کرده‌اند بیش ار 250 کیلومتر را به عنوان زیرپهنه در دست خودشان نگه داشته و الباقی را هم رها کرده‌اند و می‌گویند می‌خواهیم آزادسازی کنیم.

کشاورزی تصریح کرد: پهنه، تعریف شده که مطالعه و هزینه شود و جذب سرمایه‌گذار شود که هیچکدام از این‌ها انجام نشده است ضمن اینکه از 6 هزار معدنی که به مزایده گذاشته شده بود فقط 2 هزار مورد، متقاضی داشت و بقیه شوی تبلیغاتی بود.

*‌ هیچ کارشناس معدنی، توانایی رسوب 250 میلیون تومان به مدت 3 ماه در حساب خود را ندارد

معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان نظام مهندسی معدن ایران، جبران کسری بودجه از محل مزایده معادن را به شدت رد کرد و گفت: این مطلب، صحیح نیست چرا که باید سرمایه‌گذاری شده و برنامه زمانبندی و چارت سازمانی بدهند که به جای این کار، ناگهان حرف از مزایده می‌زنند!

وی با بیان اینکه سازمان نظام مهندسی معدن ایران، تمام اعتراضات را به مجلس شورای اسلامی و سایر مراجع انجام داده است، اظهار داشت: متاسفانه نه تنها هیچ کار کارشناسی در این زمینه انجام نشده بود بلکه کارشناسان، بیرون مانده بودند.

کشاورزی با اشاره به تعیین 50 امتیاز برای شرکت در مزایده خاطرنشان کرد: 50 امتیاز به این معنی بود که کارشناس معدن، حق ورود در مزایده را ندارد زیرا صلاحیت فنی- مالی، تبدیل به صلاحیت مالی شده بود و کسانی که مبلغ 250 میلیون تومان به مدت 3 ماه در حساب‌شان رسوب داشت می‌توانستند این امتیاز را کسب کرده و در مزایده شرکت کنند.

وی با طرح این سوال که کدام کارشناس این توانایی مالی را دارد، تصریح کرد: ما خودمان در سازمان نظام مهندسی معدن، صلاحیت فنی- مالی صادر می‌کنیم و هیچ کارشناسی این مبلغ، رسوب در حساب خود ندارد.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان نظام مهندسی معدن ایران با بیان اینکه لیسانس معدن 8 امتیاز دارد، گفت: هیچ معدنی به این امتیاز، تعلق نمی‌گیرد و دلیل افزایش امتیازات در مزایده این بود که متخصصان را کنار بگذارند.

*‌ این مزایده هیچ کمکی به تولید نمی‌کرد

وی اظهار داشت: اگر معادن با این شرایط، واگذار می‌شد، تمام معادن در آینده قفل می‌شدند چرا که معلوم نیست چه کسی صاحب معدن شود و فردی که تخصصی نداشته و فقط حساب مالی‌اش خوب کار کرده می‌تواند معدن را دریافت کند و همین فرد، صلاحیت فنی- مالی گرفته و در مقابل، هیچ متخصصی در مزایده شرکت نکرده است.

کشاورزی تصریح کرد: چنین مزایده ای، هیچ کمکی به رونق و جهش تولید در کشور نمی کرد.

معاون برنامه‌ریزی و توسعه سازمان نظام مهندسی معدن ایران گفت: معادن اگر با پول، فعال می‌شدند این همه معدن در کشور وجود داشت که تا الان فعال می‌شد پس چرا راکد شده‌اند؟ مگر اینکه فرضیه دولت این باشد که معدن‌ها به دلیل اینکه دست متخصصان بوده، راه نیفتاده پس اگر در دست پولدارها باشد راه می‌افتد.

*‌ معدن از حالت بهره‌وری به سیاسی و فساد مالی افتاده است

یک فعال استخراج معدن نیز با بیان اینکه 40 سال است که معدنکار هستم و سخت‌ترین معدن‌ها را کار می‌کنم به خبرنگار موج رسا؛ گفت: معدنکاران به چند بخش تقسیم می‌شوند که بخش اول، افرادی هستند که واقعاً معدنکار هستند و زحمت کشیده و در این راه، استخوان شکسته‌اند و واقعاً فعال معدن هستند.

وی اظهار داشت: بخش دیگری از افراد، دست خالی بوده و چندین محدوده معدنی را به ثبت رسانده و بهره‌وری و بهره‌برداری را تبدیل به یک بازار دلالی کرده‌اند که اینگونه افراد، محدوده‌های معدنی را می‌خرند و با برخی کارشناسان، دست به یکی می‌کنند.

وی با بیان اینکه هیچ مهندسی، خودش معدن را پیدا نکرده بلکه معدن را چوپان، باغبان، روستایی و... پیدا کرده و نمونه‌ای از را به یک فرد یا اداره‌ای مثل صمت اعلام کرده است، خاطرنشان کرد: سپس به همان فرد روستایی گفته‌اند که بعد از 3 روز بیا جواب آزمایش را بگیر اما وقتی مشخص شده که سنگ مربوطه، سنگ معدن است بعد از 3 روز به آن فرد گفته‌اند که آنجا معدن بوده و آنجا را گرفته‌اند.

این فعال استخراج معدن با بیان اینکه امروز معدن تبدیل به بازار دلالی شده است، گفت: برای مثال؛ به فلان ورزشکار یا قهرمان، معدن می‌دهند! معدن چه ربطی به قهرمان ورزشی دارد؟! متاسفانه افرادی هستند که رانت دارند و هر معدن و محدوده‌ای که بخواهند را آزاد می‌کنند و جلوی کار هر کدام را بخواهند بگیرند، سنگ‌اندازی می‌کنند و این‌ها هم یک قشری هستند.

وی تصریح کرد: پس بنابراین معدن کاملاً از حالت بهره‌وری به حالت سیاسی و فساد مالی افتاده است.

این فعال استخراج معدن با بیان اینکه معدن سرب و روی انگوران هیچ نفعی به استان زنجان ندارد، گفت: این معدن چیزی جز سرطان و بدبختی ندارد.

وی ابراز کرد: هیچکس از روی، نان درنمی‌آرد بلکه از برق، نان درمی‌آورند چرا که اگر راست می‌گویند که از روی، نان درمی‌آورند پس چرا خاک روی را در همان ترکیه، تبدیل به شمش کرده و نمی‌فروشند؟

وی اظهار داشت:  چون برق در ایران، ارزان است و آن هم پول ملت است که در قالب روی به جیب سرمایه‌گذاران می‌رود و متاسفانه صادر می‌کنند.

*‌ مواد معدنی باید در مناطق کویری تبدیل به شمش شود

این فعال استخراج معدن با بیان اینکه نباید شهرک صنعتی روی در داخل شهرها احداث شود، گفت: مواد معدنی باید به مناطق کویری مانند کویر لوت، انتقال داده شوند و شهرک را در آنجا احداث کنند و امکانات را هم فراهم کنند.

وی با بیان اینکه متاسفانه از محل سرب و روی در جهت سازندگی هم هیچ اتفاقی برای استان زنجان نیفتاده است، اظهار داشت: زنجان، یکی از مفلس‌ترین شهرها است همانطور که جویندگان طلا، طلا را از شهری یافته و می‌روند اما آن شهر تبدیل به خرابه می‌شود و اهالی آن جزام می‌گیرند، ما زنجانی‌ها هم بعد از مدتی به جزام گرفتار خواهیم شد و چه کسی به این‌ها پاسخ خواهد داد؟ وی با بیان اینکه نسل مردم زنجان بعد از چند سال، تغییر پیدا خواهد کرد، خاطرنشان کرد: در منطقه‌ای از استان زنجان، سد می‌سازیم که در فاصله کمتر از یک کیلومتری آن چند مجتمع سرب و روی احداث شده و فاضلاب واحدها به رودخانه‌ای می‌ریزد که کمتر از 100 متر با انتهای سد، فاصله دارد و همین آب را فردا به خورد مردم خواهند داد.

این فعال استخراج معدن با اشاره به توقف مزایده معدن‌ها گفت: توقف مزایده معدن‌ها بهترین کار بود و مانند این بود که یک لاشه را از مقابل یک مُشت سگ وحشی برداشتند.

وی با بیان اینکه قفل معدن یعنی مرگ معدن، اظهار داشت: معدن نیز مانند انسان و جاندار بوده و یک ساخته و پرداخته الهی است و به عبارت دیگر، معدن مانند قمار است و برد و باخت دارد چرا که هم می‌تواند فرد را به زمین بزند و هم به اوج ببرد.

وی با بیان اینکه برخی افراد با نیت خیر، اقدام به خرید معدن می‌کنند، اظهار داشت: این افراد وقتی می‌خواهند کار کنند یا مورد آزار روستاییان قرار می‌گیرند یا دولتی‌ها اذیت کرده و نمی‌گذارند کار کنند و یا اینکه با درخواست‌های وی از جمله دریافت تسهیلات، و خرید تجهیزات، موافقت نکرده و مشمول ماده 48 می‌کنند و نمی‌تواند کار کند.

وی خاطرنشان کرد: در نتیجه یک دلال، معدن را از وی برای مثال؛ به قیمت 100 میلیون تومان می‌خرد و به قیمت 5 میلیارد تومان می‌فروشد و متاسفانه چنین دلالی‌هایی هم  در بخش معدن داریم و موذی‌ترین حرکت‌ها در امور معدن است.

گزارش از حسین عباسی