وقتی مغازههای تجاری جای رواقها و حوضها را پر میکند / فضاهای تجاری ایجاد شده با کاربری مساجد همخوانی ندارد
معماری ایرانی و اسلامی در ساخت مساجد امروز جای خود را به مغازه های تجاری داده است و خبری از رواق ها و حوض های قدیمی در مساجد وجود ندارد.
به گزارش موج رسا; بررسی آثار و ابنیه تاریخی کشور نشان از اوج هنری دارد که امروزه میراثی ماندگار برای ما شده و در جای جای کشور اوج هنرمندی ایرانیان را یدک میکشند.
این بناهای تاریخی نشان از شکوه و تمدنی دارند که با هنرمندی انسانهایی هنرمند در طی سالیان سال خلق شده است و در هر برهه تاریخی ما شاهد ظهرو هنری جدید وسبکی از معماری را در بناهای تارخی مشاهد میکنیم.
با ظهور اسلام هنر و معماری بناها نیز رنگ و بویی اسلامی گرفت و بی نظیر ترین معماریها را ما در معماری مساجد شاهد هستیم.
معماری که تلفیقی از هنر و توجه به ارزش ها و نمادهای دینی را درخود متجلی ساخته است.
بناهایی که در روح و کالبد آنها توجه به ذات خداوند تجلی نموده و نوعی جان بخشی و حس معنوی جدید به بنایهای ایرانی را در آیینه کاریها، کاشی کاریها، گنبدها و رواقها شاهد هستیم.
در معماری ساختمان مسجد در کنار توجه به آفرینش های هنری شاهد این موضوع هستیم که فضاها بگونه ای ساخته شده است تا تمامی راحتی و آسایش را برای نمازگزار فراهم و محیطی آرام را برای اقامه نماز و سایر فعالیتهای اجتماعی جامعه فراهم کند.
* هویت بخشی به شهرهای اسلامی در قالب ساخت مسجد شکل گرفته است
به گفته رحیم توسلیان مدیر معماری و شهرسازی اداره راه و شهرسازی استان زنجان با ابراز اینکه مساجد از بناهای پیشتاز در معماری اسلامی هستند اظهار میکند: مساجد به عنوان یک مکان اجتماعی و عبادی مطرح بوده و شاخصه اصلی نمادهای ایرانی و اسلامی و هویت بخشی به شهرهای اسلامی ما در قالب ساخت مسجد شکل گرفته است.
اما در مساجد ساخته شده امروز دیگر خبری از آن همه هنرنمایی نیست و هنرنمایی های امروز تنها به ساخت یک سردرب و تعبیه گلدست های فلزی زرد رنگ آماده بر بالای آن محدود شده است.
در معماری مساجد امروز شهرمان نقوش هندسی، اسلیمی و ختایی و کاشیکاریها ، گچ‌بری، آینه‌کاری، منبت‌کاری محراب و حوض وفواره های آب جای خود را به گنبدهای پوشیده شده با عایقهای رطوبتی و مغازههای تجاری داده است.
رواقهای مساجد و تعبیه پنجرههایی که نور خورشید را در الوانی از رنگها به درون صحن مسجد منعکس می کرد جای خود را به سالنی بدون پنجره و مکعبی بی محتوا بخشیده است.
* باید گفت معماری اسلامی و ایرانی اصلا رعایت نشده است
توسلیان می گوید:مساجد تاریخی جزو افتخارات معماری اسلامی ما محسوب میشوند اما در مساجد جدید و مساجدی که در طی دو سه دهه اخیر ساخته شده اند تاکید بر اجرای اصول شهرسازی ایرانی و اسلامی کمتر مورد توجه قرار گرفته و باید گفت معماری اسلامی و ایرانی اصلا رعایت نشده است. وی میگوید: در مساجد ساخته شده در طی سال های اخیر بویژه در شهرکهای جدید التاسیس با بالا گرفتن زیربنای ساخت تنها سعی شده است تا فضاییی با کاربری تجاری و فضایی بزرگ برای اقامه نماز ساخته شود و کمترین میزان توجه و هزینه نیز به اصول معماری اسلامی و ایرانی را در این بناها شاهد هستیم.
توسلیان با تشریح علت این مسئله اضافه میکند: گنبد مساجد با عایقهای رطوبتی و به اصطلاح ایزوگام پوشش داده شده و گلدسته ها نیز بصورت پیش ساخته و تکراری در ورودی مساجد تعبیه شده است و این کل موارد اجرا شده در معماری مساجد ما به سبک ایرانی و اسلامی بوده است.
با نگاهی به آثار معماری باشکوهی همچون مسجد جامع اصفهان، گنبد سلطانیه، مسجد جامع زنجان و هزاران مسجد ساخته شده در دوره های گذشته شاهد اوج هنرنمایی در ساخت مساجد به عنوان اجتماعی‌ترین مکان برای حضور مسلمانان بوده ایم.
مدیر معماری و شهرسازی اداره راه و شهرسازی استان زنجان اضافه می کند: مساجد ساخته شده در دهه های اخیر هیچ بار تاریخی و معنوی را برای نسل آینده ندارد و در ساخت مساجد فرم متناسب با عملکرد نیست و این هویت اسلامی توسط فرم مساجد منتقل نمی شود و متاسفانه از این بابت چیزی برای افتخار کردن نداریم. "متولیان مساجد برای آنکه بتوانند هزینه ها را پوش دهند در تخریب و بازسازی مساجد قبلی کاربری های تجاری و فضاهای تجاری را برای مساجد در نظرر گرفتهاند که فضاهای تجاری ایجاد شده در مساجد با کاربری مساجد همخوانی ندارد"
* فضاهای تجاری ایجاد شده در راستای عملکرد مساجد باشند
وی اضافه میکند: باید ضوابطی تعریف شود که فضاهای تجاری ایجاد شده در مساجد نیز با کاربری مساجد همخوانی و در راستای عملکرد مساجد باشند و بیشتر در این فضاها کتابفروشی و عرضه محصولات فرهنگی عرضه شود. مدیر معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی استان زنجان تاکید دارد: جای سوال اینجاست که زمانی ما در گذشته که دخالت دولت و ضوابطط شهرسازی را نداشتیم مساجد توسط مردم و با بهترین نوع از معماری ساخته میشد اما امروزه با وجود این ضوابط اصلا به این موضوع توجه نمیشود که نظر من این است که در محلات ما بایدمطالبه کیفیت را نیز از طرف شهروندان ببینیم چرا که ما مطالبه کیفیت فضاهای شهری را از دست داده ایم. توسلیان با رد موضوع بالا بودن هزینههای برای اجرای ضوابط معماری ایرانی و اسلامی خاطرنشان میکند: این موضوع اصلا مورد پذیرش نیست و میتوانیم باا کمترین هزینه ساخت بناها را به سمت بناهای ایرانی اسلامی سوق دهیم اگر مقداری از تفکر و صرفه اقتصادی برای مساجد دست برداریم.
چرا که در ساخت مساجد می بینیم متراژ بالایی از زمین مسجد به کاربریهای اقتصادی اختصاص یافته و کاربریهای متناسب با کارکرد مساجد همچون ایجاد رواقها، حیاط و تعبیه حوض حذف شده است در حالیکه ایجاد چنین فضاهای هزینه های کمتری را نیز دارد.//ک
انتهای پیام/