مقایسه سوخت خودروها در ایران با سایر کشورها

به گزارش موج رسا;  دهه 80 بود که همزمان با آغاز اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها دولت تصمیم به تدوین سبد سوخت گرفت و مقرر شد تا این سبد در برنامه پنجم توسعه به تصویب برسد و بعد از ان اجرایی شود.

این موضوع در شروع به کار دولت یازدهم نیز در دستور کار قرار گرفت حمیدرضا کاتوزیان رئیس سابق پژوهشگاه صنعت نفت در سال 92 نیز در همایشی با عنوان سمپوزیوم ایران 1404 به تدوین این برنامه که یکی از ضروریات بخش حمل و نقل است اشاره کرد و گفت: در حال حاضر خودروها یکی از منابع پر مصرف انرژی فسیلی و همچنین یکی از منابع آلودگی محیط زیست در کشور محسوب می شود. به طوری که در برنامه پنجم توسعه این مساله مورد توجه قرار گرفت و مقرر شد تا در این راستا، سبد سوختی برای  صنعت خودرو تدوین شود و بر مبنای این سبد سوخت،  گازوئیل ،بنزین و سی ان جی در صنعت خودرو مورد استفاده قرار گیرد و خودروها به سمت کاهش مصرف و همچنین هیبریدی شدن بروند.

به گفته وی در سبد سوخت کشور بر اساس اینکه کدام سوخت راندمان و قدرت بیشتری و آلایندگی کمتری را تولید می کند از جهات مختلف باید مورد تجریه و تحلیل قرار گیرد و بر همان اساس سوخت رسانی به خودروها نیز صورت پذیرد.

کاتوزیان با بیان اینکه تعیین سهم هر سوخت در سبد سوخت کشور، با توجه  به آلایندگی که تولید و آسیبی که به محیط وارد می کند باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد، گفت : در صورتی که سوختی ضرر کمتری داشته باشد باید در سبد سوخت بیشتر دیده می شود. همچنین برای تعیین سبد سوخت و سهم هر یک از سوخت ها ضمن اینکه منابع موجود انرژی در کشور را باید در نظر گرفت بلکه باید میزان سوخت و فراوانی آن و همچنین آثار زیست محیطی و آلایندگی آن در کشور نیز برای تعیین سبد سوخت کشور مشخص شود.

بررسی های صورت گرفته نشان می دهد خودروهای سواری به تنهایی بیش از 9 درصد از انرژی کشور را مصرف می کنند که بیشترین سوخت مورد استفاده در این بخش نیز بنزین است که این مسئله موجب شده است تا در طول سالیان گذشته ارز قابل توجهی به منظور واردات بنزین از کشور خارج شود البته خوشبختانه در یکی دو سال اخیر با راه اندازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس ایران از واردات بنزین بی نیاز شد اما تا پیش از عرضه مجدد بنزین با کارت مصرف این فراورده پر طرفدار روند صعودی داشت که می توانست برای بار مجدد موجب خروج میلیون ها دلار به منظور واردات بنزین به کشور شود. 

نمودار زیر نشان دهنده حجم واردات بنزین در طول سالهای 1368 تا 1395 را نشان می دهد.

همانطور که گفته شد این نمودار نشان دهنده این واقعیت است که بیشترین حجم مورد استفاده از سوخت های فسیلی در بخش خودرو متعلق به بنزین است که در دراز مدت می تواند موجب به خطر افتادن امنیت انرژی در این بخش شود کما اینکه در سال های 90 و 91 یک بار ایران مورد تحریم بنزین قرار گرفت.

تنوع بخشی به سبد سوخت جدای از کنترل مصرف می تواند اتکا به سوختی خاص در بخش حمل و نقل را از بین برد. همچنین استفاده از ظرفیت های مختلف برای تولید سوخت و خودروهای متنوع می تواند از نظر اقتصادی به نفع دولت ها و مردم باشد.

 براساس بررسی های صورت گرفته در مرکز مطالعات زنجیره ارزش سبد سوخت خودروهای سواری در ایران را دو سوخت اصلی بنزین و CNG تشکیل می دهد و مقادیر اندکی نیز به LPG  و انهم در در بعضی مناطق کشور تعلق دارد که به هیچ وجه قابل توجه نیست. ایران از سال ۱۳۸۵ برای جلوگیری از رشد روزافزون مصرف بنزین در کشور، سوخت جایگزین CNG را به طور جدی وارد سبد سوختی خودروهای سواری کشور کرد. این تغییر باعث شد تا مقدار قابل توجهی از رشد مصرف بنزین کشور کاهش پیدا کند. همان طور که در شکل ۲ مشاهده می شود، از سال ۱۳۸۵ گاز طبیعی جای خود را در سبد سوخت بخش حمل و نقل کشور باز کرده است.

این گزارش حاکی است بررسی های صورت گرفته از سوخت سایر کشورها نشان می دهد سوخت های متنوع تری نظیر دیزل، بیودیزل، اتانول، گاز طبیعی، LPG و برق در خودروهای سواری استفاده می شود اما در ایران تنها به دو سوخت بنزین و سی ان جی اکتفا شده است هر چند که در بالا نیز گفته شد بخش ناچیزی از سوخت در خودروهای سواری نیز متعلق به LPG است.

پیش از اجرای عرضه بنزین با کارت در آبان ماه سال گذشته به طور میانگین روزانه 90 میلیون لیتر بنزین در کشور مصرف می شد، به گفته علی محمودیان رئیس اتحادیه کشوری سوخت‌های جایگزین و خدمات وابسته در بخش حمل و نقل سبک کشور نیز روزانه چیزی در حدود 21 میلیون مترمکعب مصرف CNG کشور بوده که معادل صرفه‌جویی 21 میلیون لیتر بنزین در مصرف روزانه سوخت در بخش حمل و نقل کشور است.

محمودیان با بیان اینکه "طبق آمارهای غیررسمی حدود 8 میلیون متر مکعب گاز LPG در کشور مصرف می شود که عملا این میزان در سبد سوخت کشور دیده نمی شود زیرا اولا تعداد کمی از خودورهای کشور LPG سوز هستند و در ثانی دولت توجه چندانی به این سوخت در بخش حمل و نقل نکرده است زیرا معتقد است این گاز باید در بخش خانگی به عنوان سوخت مورد استفاده قرار گیرد و مازاد این سوخت را صادر کند.

در همین رابطه قاسمی قائم‌مقام مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید هیچ تصمیمی برای گسترش ال‌پی‌جی در سبد سوخت بخش حمل و نقل کشور وجود ندارد و از انجا که ال‌پی‌جی از قابلیت صادرات بالایی برخوردار است، ترجیح بر این بوده که حداکثر استفاده را از ظرفیت صادراتی آن ببریم. چراکه به جهت انتقال سهل‌تر نسبت به بنزین، صادرات آن به مقاصد دورتر امکان‌پذیر است. همچنین از نظر خصوصیات‌، گاز ال‌پی‌جی بسیار شبیه بنزین بوده که این موضوع هم قیمت آن را در بازارهای جهانی تحت‌الشعاع قرار داده و هم تقاضا برای این محصول را افزایش داده است. در نتیجه مزایای صادرات ال‌پی‌جی از نظر اقتصادی بسیار قابل توجه خواهد بود.

این گزارش حاکی است همانطور که در این گزارش اشاره شده است برخی از کارشناسان معتقدند درکنار بنزین و گاز CNG باید گاز LPG به عنوان سوخت وارد سبد سوخت خودروها شود و به همان میزان که سی ان جی مورد توجه است به این سوخت نیز توجه شود اما برخی دیگر از کارشناسان معتقدند به دلیل حمل و نقل راحت تر گاز ال پی جی این سوخت باید در بخش خانگی مورد استفاده قرار گیرد و همچنین به دلیل هم ارزش بودن با بنزین می توان آن را صادر کرد. خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا درآینده به منظور روشن شدن ابعاد این موضوع بیشتر به آن خواهد پرداخت.

منبع: راه دانا